Franja

οἶνος, ὁ [Et. iz ϝοινος, sor. lat. vinum iz woinom, iz lat. nem. Wein, slov. vino] 1. vino; pl. vrste vina, κρίθινος in ἐκ κριθῶν pivo, παρ' οἴνῳ pri vinu, ἐν οἴνῳ v pijanosti. 2. NT omotno (čarodejno) vino, (o)mamilo.

ὄλλῡμι, ὀλλύω ep. poet. [Et. iz ὀλ-νῡ-μι, lat. ab-oleo, ēre, gršk. ὄλεθρος. – Obl. tr. fut. ὀλῶ, aor. ὤλεσα, pf. ὄλώλεκα, plpf. ὠλωλέκειν; ep. fut. ὀλέσ(σ)ω, aor. ὤλεσ(σ)α; ion. fut. ὀλέω; ep. poet. vzpor. obl. ὀλέκω, impf. ὄλεκον, iter. ὀλέκεσκον; intr. fut. ὀλοῦμαι, aor. ὠλόμην, pf. ὤλωλα, plpf. ὠλώλειν in ὀλώλειν, ep. fut. ὀλέομαι, aor. ὀλόμην, iter. ὀλέσκετο]. 1. trans. a) pogubim, uničim, rušim, morim, ubijam λαόν, νῆας; odpravim ὀδμήν, odstranim, izpulim τρίχας; b) izgubim θυμόν, ψυχήν, ἑταίρους. 2. intr. a) propadam, poginjam, umiram, κακὸν οἶτον žalostne smrti; pf. ὄλωλα poginil sem, uničen sem, οἱ ὀλωλότες pokojniki, umrli; b) izgubljam se, izginjam, minevam κλέος, νόστος.

ὁμονοέω (ὁμό-νοος) sem istih misli, strinjam (zlagam) se, sem složen s kom τινί, περί τινος o čem, τί v čem.

ὄνειαρ, ατος, τό (ὀνίνημι) ep. vse, kar koristi ali pomaga: 1. pomoč, korist, zaščita, bramba, zaslomba. 2. jed, hrana, krepilo, (o)krepčalo, poživek. 3. dragocenosti, blago, zaklad Il. 24, 367.

ὀνειροπολέω (ὀνειρο-πόλος) sanjam, sanjarim, τί o čem.

ὀνειρώσσω, at. -ττω (ὄνειρος) sanjam, τί o čem.

ὄον, τό (o)skóruš (sad, ki so ga Grki razrezali in za poobedek jedli).

ὄ-πατρος 2 (ὀ proth. + πατήρ) ep. istega očeta sin, brat po očetu.

ὀ-ρεχθέω (ὀ proth. in ῥόχθος) ep. hropem, rjovem, mukam.

ὄρθρος, ὁ [Et. sor. ὄρνυμι] čas, predno se zdani in o solnčnem vzhodu, rano jutro, prvi svit, ἅμα ὄρθρῳ ko napoči jutro, ob prvem svitu, βαθύς prvi jutranji svit.

Ὀρχομενός, ὁ, ἡ 1. mesto v severni Arkadiji. 2. v Bojotiji; preb. Ὀρχομένιος, ὀ.

ὄ-τλος, ὁ [Et. ὀ proth. + tele -, gl. τλῆναι] poet. muka, bolečina, težava.

ὀ-τραλέως [Et. ὀ proth. + twr̥, gl. ὀτρύνω] adv. ep. urno, brzo, jadrno.

ὀτρῡ́νω ep. poet. [Et. iz ὀ-τρυ-ν-jω, ὀ + τρυ, kor. twer, hiteti. – Obl. fut. ὀτρυνῶ, ep. -νέω, aor. ὤτρῡνα, ep. ὄτρῡνα, ep. inf. praes. ὀτρυνέμεν, impf. iter. ὀτρύνεσκε, aor. cj. 1 pl. ὀτρύνομεν]. 1. act. a) izpodbujam, priganjam, vnemam, poganjam, osrčujem τινά, τί, εἰς, ἐπί, πρός τι na kaj; b) odpošiljam ἐς νῆσον, πόλινδε itd.; z vnemo se bavim s čim, pripravljam, pospešujem πομπήν, μάχην, τινὶ ὁδόν. 2. med. poganjam se, hitim, podvizam se z inf.

ὀφείλω [Et. iz ϝο-φελνω; ϝο = predpona; sor. ὀφλισκάνω. – Obl. fut. ὀφειλήσω, aor. ὠφείλησα, pf. ὠφείληκα, aor. pass. ὠφειλήθην; aor. 2 ὤφελον, ep. ὄφελον], ep. ὀφέλλω 1. dolgujem, sem dolžen χάριν, χρεῖός τινι, sem na dolgu, moram kaj plačati, τὴν ὑπόσχεσιν sem dolžen (zavezan), obljubo izpolniti; pass. ὀφείλεται dolguje se mi, pristuje mi kaj; χρεῖος ὀφείλεταί μοι imam pravico, zahtevati odškodnino; τὸ ὀφειλόμενον dolg, ὀφειλόμενος dolžen, pristojen. 2. a) moram (sem dolžan) kaj storiti, imam nalogo ὀφείλεις με χρηστοῖσι ἀμείβεσθαι, pass. ὀφείλεται spodobi se, pristuje, treba je, usojeno je, σοὶ ταῦτ' ὀφείλεται παθεῖν tebi je usojeno to, trpeti; b) zlasti stoji v tem pomenu aor. ὤφελον, ep. ὄφελον moral bi (gl. lat. debui): ὤφελεν ἀθανάτοισι εὔχεσθαι moral bi bil moliti k nesmrtnim bogovom; aor. ὤφελον torej izraža neizpolnjivo željo za sedanjost z inf. praes., za preteklost z inf. aor., pogosto pristopajo členice εἴθε, εἰ γάρ, ὡς, ὡς δή, nikalno μή; n. pr. τὴν ὄφελ' ἐν νήεσσι κατακτάμεν Ἄρτεμις morala bi jo bila usmrtiti = o da bi jo bila usmrtila, μὴ ὄφελες λίσσεσθαι o da bi ne prosil, ὤφελε Κῦρος ζῆν o da bi Kir še živel, ὤφελες τοῦτο ποιῆσαι o da bi bil pač to storil = to bi bil moral storiti; NT ὄφελον z ind.: o da bi vendar, dal Bog da = lat. utinam.

ὄφελος, τό [Et. iz ὀ + φελο sad, prebitek] 1. korist, dobiček, ὄφελος γίγνομαί τινι sem komu v korist, koristim komu, οὐδὲν ὄφελός ἐστί τινος nič ne koristi, nobene koristi ni od česa, τί ὄφελος kaj koristi? kaj pomaga? NT. 2. jedro, cvet vojščakov τοῦ στρατεύματος.

ὄχος¹, ὁ (ἔχω) nosilec, varuh, čuvaj; λιμένες νηῶν ὄχοι o pristaniščih, ki varujejo ladje.

ὄψον, τό [Et. ὀ skupaj + ψωμός] prigrizek, vse kar se je pri kruhu: meso, ribe, sir, sadje; zabela, začimba.

παιδεύω (παῖς) 1. act. a) odgajam, vzgajam, poučujem, izobražujem, učim τινά, τινά τι, τινί, ἔν τινι, περί τι, κατά τι NT koga v čem, εἰς, ἐπί, πρός τι (v) za kaj, τινὰ κακόν vzgojim koga za hudobneža, τινὰ στρατηγεῖν odgojim za poveljnika; pass. παιδεύομαι τὰ προσήκοντα (po)uči me kdo o dolžnostih; b) svarim, pokorim, kaznujem NT; c) navadim koga česa τινί, πρός τι. 2. med. a) dam (po)učiti ali vzgajati; b) = act.

παιδικός 3 (παῖς) 1. kar se tiče otrok ali dečkov, otroški, deški, mlad. 2. otročji, malenkosten φθόνος. 3. kar se tiče ljubezni do dečkov, λόγος ljubavna povest, (po)govor o ljubljenih dečkih. – subst. τὰ παιδικά a) ljubimec, ljubljenec; b) najljubše opravilo (delo) φιλοσοφία.