Franja

παρ-εισδύομαι med. skrivaj se zraven priplazim, vrinem se.

παρ-εκβαίνω zaidem, izpridim se, krenem v stran.

παρ-εκκλῑ́νω umikam se, ogibljem se, bežim.

παρ-εκτείνω 1. intr. razprostiram se, raztezam se, ležim ob čem (poleg česa). 2. trans. razširjam ob čem παρά τι.

παρ-ελαύνω [gl. ἐλαύνω, ep. fut. παρελάσσω, aor. παρέλασσα] 1. trans. ženem, peljem kaj mimo τί, τινά. 2. intr. a) mimo grem (jašem, se peljem, jadram, plovem) τί, τινά, prehitim koga τινὰ ἵπποισιν; b) prijašem πρός τινα.

παρ-έλκω, παρ-ελκύω [gl. ἕλκω, ep. ion. brez augm.] 1. act. a) trans. α.) vlečem zraven (ob, na strani), vlečem(spravim) v (na) stran, vlečem za seboj; β.) zavlačujem (boj); b) intr. α.) obotavljam se, odlašam; β.) o reki: tečem mimo. 2. med. (skrivaj) vlečem k sebi, zvijačno si kaj pridobivam, spravljam v svojo last δῶρα.

παρ-εμφαίνω 1. act. kažem mimogrede na kaj, merim na kaj; načrtam, opišem. 2. med. kažem se, pojavim se poleg česa.

παρ-εξελαύνω [gl. ἐλαύνω, ep. aor. act. cj. 2 sg. παρεξελάσῃσθα, ion. plpf. 3 sg. παρεξεληλάκεε] 1. trans. ženem, tiram mimo česa νῆα. 2. intr. jadram (peljem se, hodim, jašem) mimo česa παρά τι.

παρ-έρχομαι d. m. (gl. ἔρχομαι) πάρ-ειμι (gl. εἶμι) 1. grem (pridem, korakam, tečem, peljem se, jadram, plovem, letim) mimo česa, hodim (vozim se) ob τινά, τί, παρά τι, κῦμα, σύνθημα παρῄει geslo je šlo od moža do moža. 2. o času: potečem, minem χρόνος, καῦμα, ὁ παρελθὼν χρόνος prešli čas, τὰ παρελθόντα preteklost, prošlost (= ὁ παρεληλυθὼς χρόνος), πόνος trud, ki smo ga prestali, παρελθοῦσαι ὁδοί pota, katera si prehodil. 3. pren. a) pretečem, prehitim ἐπειγόμενος, prekosim τινὰ ποσίν, ὄλβῳ, ἐν δόλοισιν, τὰς διαβολάς odvrnem; b) pridem iz česa, uidem, uide mi kaj παρέρχεταί τί τινα, τοῦτο μικροῦ με παρῆλθεν εἰπεῖν skoraj bi bil pozabil to povedati; c) varam, prekanim ἐπεὶ οὐ παρελεύσεαι; d) grem mimo koga (česa), puščam vnemar κρίσιν, ἀγάπην NT, prelomim, prestopim νόμον, ἐντολήν NT; ne omenim, izpustim ἑταῖρον. 4. a) pridem kam, pristopim εἴσω τινός, δόμους, εἴς τι; vderem εἴσω Πυλῶν, βίᾳ εἰς οἰκίαν; b) grem skozi kaj, odrinem, prepotujem τί; c) nastopim (kot govornik) οἱ παριόντες, εἰς τὸ μέσον; d) pren. pridem do česa εἰς δυναστείαν.

παρ-έχω, παρ-ίσχω [gl. ἔχω; ep. aor. inf. παρασχέμεν, adi. verb. παρεκτέον] I. act. 1. imam pripravljeno, pri rokah: a) nudim, ponujam, molim, nastavljam σιαγόνα NT, podarjujem, podeljujem, dajem, priskrbujem ἱερήια, δῶρα, σῖτον, τροφήν; ἡσυχίαν mirujem NT, σιγήν molčim, τύχην ustvarim, pripravim srečo; b) izročam, prepuščam τὴν ψυχὴν θεραπεύειν, ἀγωνίζεσθαι bojno polje, λόγον τινί postanem predmet razgovora; c) povzročujem, κόπους delam skrbi NT, dajem povod k čemu, αἴσθησιν vzbujam pozornost, πράγματα delam težave, nadlegujem, ζητήσεις napravljam, ἔρευναν poizvedujem, φόβον pripravljam v strah, strašim; d) kažem, iz-, dokazujem εὔνοιαν, χάριν, φρενὶ χάριν ustrezam; e) naredim koga za kaj γῆν ἄσυλον, τινὰ βέλτιστον, τινὰ ταπεινόν delam ponižnega, ponižujem; f) dam priliko za kaj ἐρωτᾶν. 2. a) ἐμαυτόν kažem se, vedem (obnašam) se, ponujam se, ἐν φανερῷ izkažem se javno, ἄνδρα kažem se vrlega moža, εὐπειθῆ kažem se poslušnega: z inf. dopustim, dovolim; ἐμαυτὸν διαφθαρῆναί τινι pustim, dam se pogubiti (uničiti), τινὶ κρῖναι (εἰς κρίσιν) podvržem se njegovi razsodbi; pron. refl. se včasih izpusti Pl. Prot. 384 a, Her. 9, 17, Sof. Aj. 1145; b) impers. παρέχει τινί nudi se prilika, mogoče je, sme se, παρέχον ker se sme, ker je (bila) prilika (ugoden čas), slično παρασχόν. II. med. 1. ponujam se, dajem iz lastnega (premoženja), iz svoje volje νέας, μάρτυρα pokličem (navedem) za pričo, πᾶσαν προθυμίην kažem komu popolno vdanost, τινὰ ζῶντα nudim komu življenje, τεκμήριον navajam za dokaz, κροκοδείλους imam (v sebi), εὔνοιαν kažem. 2. a) imenujem (naredim) koga (iz svoje srede) za kaj τινὰ ἄρχοντα, ἀρχαιότατον ἔθνος smatramo se za najstarejši narod; b) pridobim (priskrbim) si kaj, naredim (si) za kaj τούτους πιστούς, τοὺς ἄνδρας ἀβλαβεῖς, πειθομένους τοὺς στρατιώτας napravim (si) vojake pokorne. 3. ponujam, nudim, obetam kaj ἀψευδέα μαντήια, τὸ εὐπρεπὲς τῆς δίκης ponudim (predlagam) sodnijsko razsodbo, τίνα ὠφέλειαν παρέξεται ὁμιλία kakšno korist bo donašala?

παρ-ηβάω (po)staram se, odcvetem, prekoračim moško dobo.

παρ-ήκω 1. raztezam (razprostiram) se poleg česa, segam do παρά, πρός, εἴς τι. 2. približujem se, ἔξω stopam, grem vun iz česa.

παρ-ῆλιξ, ικος, ὁ, ἡ ki se stara, póstaren; komur pešajo moči.

πάρ-ημαι d. m. ep. sedim poleg koga, pri kom, bivam, nahajam se, navzoč sem pri kom τινί.

παρ-ίζω ep. ion. 1. act. trans. posadim koga poleg koga τινά τινι. 2. act. intr. in med. usedem se, sedim poleg koga τινί.

παρ-ίημι (gl. ἵημι) I. act. in pass. 1. doli spuščam, παρείθη μήρινθος ποτὶ γαῖαν nit je padla na zemljo; naslonim πλευρόθεν πλευρὰν παρεὶς ἔκειτο tesno se oklenivši matere; pren. odpenjam, popustim, utrudim, slabim (-iti), τὸ κέαρ omehčam; pass. zleknem se poleg koga, utrudim se, παρειμέναι utrujene, zleknjene. 2. a) mimo puščam κλύδων' ἔφιππον; puščam noter (v kaj) εἰς, ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα, εἰς τὴν ἀκρόπολιν; pren. μὴ παριῶμεν εἰς τὴν ψυχήν, ὡς ne prepuščajmo se misli, da; b) o času: pustim, da poteče, mine, ἕνδεκα ἡμέρας παρέντες μετὰ τὴν ἐξέλασιν enajst dni po odhodu; c) zamudim, zanemarjam καιρόν, ne brigam se za kaj τινός, ne omenjam τὰ αὐτῶν πλέω, pozabim θεσμῶν οὐδέν, izpustim οὐδὲν ἔθνος, zamolčim ἔπος. 3. a) dovolim, dopustim, prepustim, τοῖς βροτοῖς σαυτοῦ ὄνειδος ne daj ljudem povoda, da te sramote, z inf. ναυαρχέειν τινί prepuščam poveljevanje na morju, παρῆκεν ὥστε φράσαι; μὴ παρῇς τὸ μὴ οὐ φράσαι ne obotavljaj se povedati; b) ἐμαυτόν τινι zaupam se komu, obupam nad seboj. II. med. 1. prosim koga česa τοῦτο ὑμῶν παρίεμαι, οὐκ ἂν παρείμην nikomur ne bom prigovarjal. 2. priznam παριέμεσθα κακῶς φρονεῖν.

παρ-ισόω 1. act. enačim, primerjam. 2. med. merim (enačim, primerjam) se s kom τινί.

παρ-ίστημι [gl. ἵστημι, ep. aor. cj. du. παρστήετον, opt. παρσταίην, pt. παρστάς, pf. inf. παρστάμεναι] I. trans. 1. act. in pass. a) (po)stavim poleg, zraven česa, ob stran, pred kaj, τινά τινι pred sodišče NT, τὰ μέλη dajem svoje ude, θυσίαν dajem v dar NT, dajem na razpolago, izročam NT; ὅπλα postavim tik (poleg) oboroženo vojsko; b) dokazujem, razlagam, opisujem, vzbujam v kom misel, vtepem komu v glavo misel ἐν τῇ γνώμῃ τοῦτο, predočim komu kaj; c) povzročujem, pripravljam, napravljam za kaj τί. 2. med. a) postavljam poleg (zraven) sebe, pripeljem pred se, pridobivam si koga za pomočnika; b) dobivam koga na svojo stran (v svoje roke), spravljam v svojo oblast, podvržem si, osvajam si; s sled. ὥστε vdahnem komu misel, tako ga stiskam, da. II. intr. (aor. 2, pf., plpf. act., sicer med.) postavim se, stopim poleg koga, komu ob stran, približam se, pristopim; pf. stojim ob strani, sem navzoč (pri rokah, prisoten, blizu), τῷ βήματι stojim pred sodnim stolom; τὰ παρεστῶτα sedanje razmere; pos. 1. priskočim na pomoč, pomagam komu. 2. podvržem se, vdam se, prestopim h komu, εἰς γνώμην pridružim se mnenju koga. 3. παρίσταταί μοι obide me, loti se me misel (strah, želja), αἰδὼς παρίσταταί τινι sramežljivost obide koga, začne se sramovati; τεθνάναι βούλεσθαι polasti se me želja po smrti, pride mi na misel δόξα μοι παρεστάθη; παρεστηκὸς ῥᾷον ker jim je sedaj lažje prišlo na misel. 4. a) dogodim se, pojavim se, nastopim, παρεστῶτος θέρους v tekočem letu, τῶν παρεστώτων v sedanjih razmerah, παρίσταμαι τῷ ζωγράφῳ "sedim" slikarju; b) blizu sem, pretim, čakam θάνατος, κακὴ αἴση, τύχαι, συμφορά.

παρ-οικίζομαι pass. ion. naselim se zraven koga τινί.

παροινέω (πάρ-οινος) [aor. ἐπαρῴνησα] 1. sem pijan, vinjen, v pijanosti se vedem nedostojno. 2. v pijanosti grdo ravnam s kom τινά.