Franja

οἰνόω (οἶνος) ep. ion. poet. (pf. pass. οἴνωμαι) napojim, upijanim; pass. napijem se, upijanim se, sem pijan.

οἰο-βώτας, ου, ὁ (βόσκω) poet. z gen. φρενός ki na samem pase svoje misli, ki se ogiblje ljudi, boječ se ljudi.

οἷος 3 (gl. ὅς) kakšen, kakov, kakršen; pogosto se sloveni s: kakor οἷος δ' Ἄρης πόλεμόνδε μέτεισιν, lat. qualis; stoji 1. v relativnih stavkih in se nanaša na korelativa τοῖος, τοιοῦτος, τοιόσδε, ἀοιδοῦ τοίου, οἷος ὅδ' ἐστίν kakršen je ta; οὐ γὰρ που τοίους ἴδον ἀνέρας, οἷον kakor; demonstrativ se tudi izpušča στιβαρώτερον οὐκ ὀλίγον περ ἢ (τοῖον) οἵῳ Φαίηκες ἐδίσκεον; οὐδὲν οἷον τὸ αὐτὸν ἐρωτᾶν nič ni tako dobro, kakor = najbolje je, ga vprašati. – včasih se asimilira z odvisnim sklonom, na katerega se nanaša: γνόντες τοῖς οἵοις ἡμῖν καὶ ὑμῖν χαλεπὴν εἶναι δημοκρατίαν da je ljudem kakor smo mi in vi, ljudem naše in vaše vrste; χαριζόμενος οἵῳ σοὶ ἀνδρί = ἀνδρὶ τοιούτῳ, οἷος σὺ εἶ; πρὸς ἄνδρας τολμηροὺς οἵους καὶ Ἄθηναίους = οἷοι καὶ Ἀθηναῖοί εἰσιν. 2. v zavisnih vprašanjih: οἶσθα, οἷος ἐκεῖνος ἀνήρ, ὁρᾶτε δὴ ἐν οἵῳ (v kakšnem nevarnem položaju) ἐσμέν, σκέψαι δὲ οἵῳ ὄντι μοι περὶ σὲ οἷος ὢν περὶ ἐμὲ ἔπειτά μοι μέμφῃ pomisli, kakšen sem jaz proti tebi in ti proti meni in mi vendar očitaš. 3. pri vzkliku: kakšen, kako velik (dober, neznaten, grozen itd.): οἷον ἔργον δέδρακας! οἷον ἔχεις ἐπίμαστον ἀλήτην! οἷον δή νυ θεοὺς βροτοὶ αἰτιόωνται! kaj vse pač očitajo ljudje bogovom! 4. kavzalno = ὅτι τοιοῦτος: ἐμακάριζον τὴν μητέρα, οἵων τέκνων ἐκύρησε ker (da) je imela takšne otroke; οἷ' ἀγορεύεις = ὅτι τοιαῦτα ἀγορεύεις, οἷά μ' ἔοργας = ὅτι τοιαῦτα; včasih stoji οἷος dvakrat: οἷ' ἔργα δράσας οἷα λαγχάνει κακά = da ga je po takšnih činih zadela takšna nesreča. 5. z inf. = ὥστε = da (ako stoji ali se lahko dostavi v prejšnjem stavku τοιοῦτος) takšen da, sposoben, zmožen: δοκεῖ μοι τὸ πολὺ τῶν ἀνθρώπων οἷον ἕπεσθαι; Σωκράτης τοιοῦτος ἦν, οἷος μηδενὶ ἄλλῳ πείθεσθαι ἢ τῷ λόγῳ; καλόν ἐστιν ἡ ἐπιστήμη καὶ οἷον ἄρχειν τῶν ἀνθρώπων; λέγειν οἷός τ' ἀνήρ. – οἷός τέ εἰμι (z inf.) morem, zmorem, mogoče mi je, sem sposoben, οἷόν τέ ἐστι ali οἷά τέ ἐστι mogoče je, dovoljeno je, sme se storiti, οἷόν τε ὄν dasi je bilo mogoče. 6. ojačuje superlativ: kar (= ὥς); ἀπέχθειαι οἷαι χαλεπώταται; ὄντος πάγου οἵου δεινοτάτου; ἀφόρητος οἷος κρυμός (= θαυμαστὸς ὅσος) čudovito hud mraz; ὡς οἷόν τε μάλιστα kar najbolj. 7. adverb. a) οἵως (redko): οἷος ὢν οἵως ἔχεις kak junak si in kakšna je tvoja usoda!; b) οἷον, οἷα kakor (da bi), takorekoč, kakor n. pr., kakor, ker pač (οἷον δή), οἷον ἀστέρα tako svetlo kakor zvezdni utrinek; s pt. = ἅτε (navaja stvarni vzrok) ker pač; pri števnikih: blizu, približno οἷον δέκα στάδιοι.

οἰστέος 3 (adi. verb. k φέρω) kar se mora prenesti, odnesti ali pretrpeti.

οἰστός 3 (adi. verb. k φέρω) kar se more prenašati, znosen, pretrpen, οἰστὸν ἂν ἦν bi se dalo prenesti.

οἴχομαι d. m. [impf. ᾠχόμην, fut. οἰχήσομαι, pf. οἴχωκα; ion. impf. οἰχόμην, plpf. οἰχώκεα, pf. med. οἴχημαι] 1. grem, prihajam, odhajam, odpotujem, odplovem, odjadram νηΐ, odletim, minem, izginem, poginem, umrjem, κῆλα ᾤχετο strelice so letele. 2. s pf. pom.: odšel sem, odpotoval sem, odsoten sem, ni me več tukaj, izginil sem, poginil sem, umrl sem, οἰχόμενος kdor je odšel, odsoten, nenavzoč, mrtev, ὁδὸν οἴχομαι odpravim se na pot. – s pt. se prevaja pogosto z: brzo, hitro, naglo, n. pr. ἀπιών hitro je odšel, ᾤχετο πλέων hitro je odjadral, ᾤχετο ἀποπτάμενος hitro je odletel, οἴχομαι φερόμενος oddirjam, ᾤχετο ἄγων odpeljal je, οἴχεται ἀπαγομένη odpelje se.

οἴω, ὀῑ́ω navadno med. οἴομαι, ep. ὀῑ́ομαι in οἶμαι [Et. iz ὀϝις-jο-μαι (= po ptičjem letanju soditi), lat. omen (strlat. osmen iz owis-men). – Obl. 2 sg. οἴει, impf. ᾠόμην, fut. οἰήσομαι, aor. ᾠήθην, οἰηθῶ, ep. ὀίσατο in ὠίσθην]. 1. slutim, domnevam, sumim, sumničim, pričakujem, bojim se, nadejam se, upam τί, inf., acc. c. inf, μή s cj.; θυμὸς ὀίσατό μοι srce je zaslutilo, ὀίσατο κατὰ θυμόν zaslutil, začutil je, zazdelo se mu je; ὀίεταί μοι ἀνὰ θυμόν slutim, dozdeva se mi v srcu. 2. mislim, menim, verujem z inf. ali acc. c. inf a) nameravam, hočem, imam namen z inf., οἴομαι δεῖν smatram za potrebno; b) v sredi stavka: mislim, menim (lat. opinor), ὡς ἐγὦμαι kakor mislim, ako se prav spominjam; c) v odgovorih: razume se, seveda, kajpada.

οἰωνός, ὁ [Et. iz ὀϝj-ων-ός, lat. avis] 1. velik ptič, ptica roparica (orel, jastreb). 2. ptica, po katere letu in glasu so stari tolmačili voljo bogov. 3. (pomembno) znamenje, dobro ali slabo znamenje, ἐν οἰωνῷ τοῦ μέλλοντος τίθεμαί τι vzamem (smatram) kaj za znamenje bodočnosti, εἷς οἰωνὸς ἄριστος, ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης eno znamenje je najboljše: boriti se za domovino.

ὀ-κέλλω (gl. κέλλω) [aor. ὤκειλα] 1. trans. zapodim, vržem, treščim ladjo na breg, razbijem ladjo ob bregu. 2. intr. trčim ob breg, razbijem se ob bregu.

ὀκλάζω spustim se na kolena, počenem, čepim.

ὀκνέω, ep. tudi ὀκνείω obotavljam se, pomišljam se, odlašam, omahujem, bojim se, skrbi me kdo τί, τινά, μή, περί τινος.

ὀκνηρός 3 1. obotavljajoč se, odlašajoč, počasen, len, boječ, plašen. 2. nadležen, plašeč, strašen.

ὄκνος, ὁ obotavljanje, pomišljanje, počasnost, lenoba, strah; ὄκνος ἦν ἀνίστασθαι obotavljali so se vstati.

ὀκριάομαι med. ep. [Et. ὄκρις konica, gl. ἄκρος. – Obl. impf. 3 pl. ep. ὀκριόωντο] razsrdim se, sem razdražen.

ὄλε-θρος, ὁ (ὄλλυμι) 1. poguba, pogin, nesreča, izguba χρημάτων, poraz, smrt; οὐκ εἰς ὄλεθρον; poberi se, bes te plentaj! 2. o osebah: zločinec, hudobnež, lopov.

ὀλιγανθρωπία, ἡ pomanjkanje ljudi, majhno število prebivalcev, ὀλιγανθρωπία γίγνεται število prebivalcev se manjša.

ὀλιγωρέω (ὀλίγωρος) malo cenim, zaničujem, preziram, zanemarjam, ne brigam se za τινός.

ὄλλῡμι, ὀλλύω ep. poet. [Et. iz ὀλ-νῡ-μι, lat. ab-oleo, ēre, gršk. ὄλεθρος. – Obl. tr. fut. ὀλῶ, aor. ὤλεσα, pf. ὄλώλεκα, plpf. ὠλωλέκειν; ep. fut. ὀλέσ(σ)ω, aor. ὤλεσ(σ)α; ion. fut. ὀλέω; ep. poet. vzpor. obl. ὀλέκω, impf. ὄλεκον, iter. ὀλέκεσκον; intr. fut. ὀλοῦμαι, aor. ὠλόμην, pf. ὤλωλα, plpf. ὠλώλειν in ὀλώλειν, ep. fut. ὀλέομαι, aor. ὀλόμην, iter. ὀλέσκετο]. 1. trans. a) pogubim, uničim, rušim, morim, ubijam λαόν, νῆας; odpravim ὀδμήν, odstranim, izpulim τρίχας; b) izgubim θυμόν, ψυχήν, ἑταίρους. 2. intr. a) propadam, poginjam, umiram, κακὸν οἶτον žalostne smrti; pf. ὄλωλα poginil sem, uničen sem, οἱ ὀλωλότες pokojniki, umrli; b) izgubljam se, izginjam, minevam κλέος, νόστος.

ὀλοφῡ́ρομαι dep. z aor. med. in pass. [Et. sor. ὀλολύζω. – Obl. aor. med. ὠλοφυράμην, pass. ὠλοφύρθην (z akt. pomen.)] 1. intr. tožim, tarnam, žalujem, τινί nad čim, τινός usmilim se koga, imam usmiljenje s kom. 2. trans. oplakujem, objokujem, obžalujem, pomilujem τινά.

Ὀλύμπια, τά olimpijske igre, ki so se obhajale vsako četrto leto olimpijskemu Zevsu na čast.