Franja

terreō -ēre, terruī, territum (iz *terseo; indoev. kor. *teres- (*ters-, *tres-) tresti se, razširjen iz kor. *ter- [prim. skr. taraláḥ tresoč se]; prim. skr. trásati trese se, trastáḥ tresoč se, gr. τρέω [iz *τρέσω] tresem se, bežim, ἔτερσεν = ἐφόβησεν, ἄ-τρεστος neustrašen, lat. terror, tremo, sl. tresti, tresti se, lit. trišù tresem se, trìmti stresti se) „povzročiti, da se kdo (s)trese“

1. spraviti (spravljati) v strah, navda(ja)ti s strahom (grozo), strašiti, ustrašiti, ostrašiti, prestrašiti, (u)strahovati, plašiti, splašiti, preplašiti, zaplašiti, uplašiti; v pass. (tudi) ustrašiti se, prestrašiti se, (s)plašiti se, preplašiti se, (z)bati se: vi lacessere et terrere coepit Ci., ultro territuri succlamationibus L.; z obj.: suae quemque malae cogitationes terrent Ci.; multum ad terrendos nostros valuit clamor C.; poleg obj. še abl. instrumenti: urbem incendiis Ci., aliquem metu Cels., aliquem mortis (sc. supplicii) metu Cu., omnipotens tonitruque et fulgure terruit orbem O.; pass.: terreri furiarum taedis Ci., metu terreri Ci., Cu. splašiti se, preplašiti se, (z)bati se (včasih se pass. sloveni z act.: strah in groza obide (obhaja), spreleti (spreletava) koga), pars territos confirmare S., territus hoste novo O.; z loc.: territus animi (v srcu) S., L.; s pro: nec dubito te quoque eādem cogitatione terreri pro istis, quae … Plin. iun. S konstrukcijo glag. timendi: terruit urbem … , grave ne rediret saeculum Pyrrhae H., Samnites territi, ne … opprimerentur L.

2. occ.
a) (pre)plašiti, splašiti, pognati, pregnati, (s)poditi, prepoditi, odpoditi: sonitu terrebis aves V., feras terrere fugaces V., profugam (sc. Io) per totum terruit orbem O.
b) odvrniti (odvračati), (pre)poditi, zaplašiti, (pre)plašiti, (pre)strašiti, zastrašiti (zastraševati), plašeč odvrniti (odvračati): a repetundā libertate S. fr.; po konstrukciji glag. timendi: quominus libere hostes insequerentur, terrere C., memoria (sc. eos) terrebat, ne rem committerent L.; z inf.: inimicos loqui terrent amplitudine potestatis Amm., terreor tantis insistere umbris Ps.-V. (Cul.).

terrificō -āre (terrificus) spraviti (spravljati) v strah, navda(ja)ti s strahom, strašiti, (u)strahovati, ustrašiti, prestrašiti, ostrašiti, (pre)plašiti, uplašiti, splašiti: Cl., caecique in nubibus ignes terrificant animos V., et quae res nobis vigilantibus obvia mentes terrificet morbo adfectis somnoque sepultis Lucr., atque eadem nobis vigilantibus obvia mentes terrificant atque in somnis Lucr., ambage ducemque terrificat Val. Fl., an fratris te bella mei patriaeque biremes terrificant Val. Fl., cum fulminibus permixta tonitrua mundum terrificant summique labat domus alta parentis Sil., quid femineis ululatibus inquit, terrificas, moriture, viros? Stat., quod tremit ipse Iovis, quo numina terrificantur Ap.

territō -āre (intens. terrēre) močno (hudo, grozno) strašiti, ustrašiti, ostrašiti, prestrašiti, (s)plašiti, preplašiti, uplašiti, zaplašiti, spraviti (spravljati) koga v hud (grozen) strah, hud strah povzročati komu; abs.: sub castris eius vagabatur … territandi causā C.; z obj.: Stat., Fr. idr., ita me miseram territas Ter., magnas urbes V., principes civitatis C., consules, Romanos L., ex stationibus atque vigiliis hostes L., tribunicium domi bellum patres territat L., aves etiam inanis fundae sonus territat Sen. ph.; z abl.: aliquem istis verbis, morte Pl., aliquem metu, supplicio C., minis L., nervo et vinculis corpus liberum L.