Franja

per-duim, perduis, perduit, perduint, gl. opombo k perdō.

peregrinulus 3 (demin. k peregrīnus) tuj: Ven.

peremptrīx -īcis, f (fem. k peremtor) pogubiteljica, usmrtiteljica, morilka, ubijalka: Aug., mors peremptrix sensūs Tert.

perfectrīx -īcis, f (fem. k perfector) dovrševalka, dovršiteljica, izpopolnjevalka: philosophia beatae vitae perfectrix N. ap. Lact.

perfrīctiuncula -ae, f (demin. k perfrictio¹) majhen (rahel) prehlad, prehladek, prehladčič: ego aliquantum prodormivi propter perfrictiunculam, quae videtur sedata esse Marcus Aurelius ap. Fr.

perfugiō -ere -fūgī -fugitūrus (per in fugere)

1. kam (pri)bežati, zateči (zatekati) se kam, h komu, k čemu: in Capitolium T., ad aliquem Ci., C., in fidem Aetolorum L., Corinthum N., servi ad Helvetios perfugerunt C., in castra Caesaris Auct. b. Afr.; metaf.: a negotiis publicis se removere ad otiumque p. Ci., in fidem alicuius L., ad fati necessitatem Gell.

periūrātiuncula (v novejših izdajah najdemo inačico perierātiuncula) -ae, f (demin. k *periūrātiō; peierāre) kriva prisegica: adsentatiunculas ac perieratiunculas parasiticas Pl. (Stich. 226).

per-mānāscō -ere (incoh. k permānāre) tja teči; pren.: ad aliquem Pl. na ušesa priti (komu).

perniunculus -ī, m (demin. k perniō) ozeblinica, zmrzlinica, manjša ozeblina (zmrzlina): cyclaminos decocta in aqua perniunculos curat omniaque alia frigoris vitia, perniunculos et cotyledon cum axungia, folia ex batrachio, epithymi sucus Plin.

per-pellō -ere -pulī -pulsum (per in pellere)

1. močno pognati (poganjati), močno suniti (suvati): aliquā re perpelli Nigidius ap. Non.

2. metaf.
a) nagniti (nagibati), pognati (poganjati), napotiti (napotovati), prignati (priganjati), (pri)siliti (prisiljevati), primorati koga k čemu, dognati: animum Pl., urbem metu ad deditionem L., id (k temu) pecuniā et saepius vi T.; abs.: numquam destitit … orare usque adeo donec perpulit Ter. da je (stvar) prignal do konca, da je (stvar) spravil skozi, da je (stvar) izpeljal; s finalnim stavkom: cum perpulit, ut legatos mitteret L. ali ne contra rem publicam sentiret S.; abs.: perpulit (dognal je), ut facerent L.; z inf.: plerique Aethiopum prolem, quos rege Cepheo metus atque odium mutare sedes perpulerit T.
b) živo ganiti, močno se dotakniti, močno pretresti koga, močno presuniti koga, močan vtis pustiti komu, globoko seči komu v srce, impresionirati: candor huius te et proceritas, vultus oculique perpulerunt Ci.

perpēnsō -āre (frequ. k perpendere) natančno pretehtavati, dobro preudarjati: haec sollicite perpensantem hostilis aggreditur multitudo oppidi capiundi spe in maius accensa ideo confidenter Amm., altis mentibus perpensantes Amm., ad hanc molem ingentem superaturam celsarum turrium minas prohibitores oculorum aciem intentius conferentes itidemque instantiam obsidentium perpensantes subito vertuntur ad preces Amm.

per-rumpō -ere -rūpī -ruptum (per in rumpere)

I. intr. prodreti (prodirati), vdreti (vdirati), s silo (si) krčiti (pretiriti) pot: Helvetii, si perrumpere possent, conati C., per medios hostes C., per castra, in urbem, in vestibulum templi, per aciem L., nostras in arces Sil.; metaf.: qui te invito perrumpunt T. silijo k tebi. —

II. trans.

1. predreti (predirati), razdreti (razdirati), razbi(ja)ti: aciem uno impetu Cu., nullā munitione perruptā C., materia neque perrumpi neque distrahi potest C., bipenni limina p. V., terram aratro V., costam Cels.

2. vdreti (vdirati), pretiriti (krčiti) (si) pot, udariti skozi kaj: paludem, rates C., cuneos hostium L., castra perrupta T.

3. metaf. premag(ov)ati, uničiti (uničevati), izničiti (izničevati): difficultates Plin., ne quo adfectu perrumperetur T., fastidia H., poenam legum, periculum, quaestiones Ci., poenam non dico legum quam saepe perrumpunt Ci. rušijo, prelamljajo.

perscrūtātrīx -īcis, f (fem. k perscrūtātor) preiskovalka, izsledovalka, (v)zbrojalka: Iulianus ap. Aug.

persecūtrīx -īcis, f (fem. k persecūtor) preganjalka, zasledovalka, persekútorka: Aug.

per-sentiscō -ere (incoh. k persentiō)

1. globoko (ob)čutiti, globoko začutiti: concutitur sanguis, tum viscera persentiscunt omnia Lucr.

2. natančno zazna(va)ti, natančno opaziti (opažati): Aug., nunc, ne legio persentiscat, clam illuc redeundumst mihi Pl., neu persentiscat aurum ubi est absconditum Pl., quamueis insipiens poterat persentiscere Pl., ne tu id persentisceres Ter., quot res dedere, ubi possem persentiscere, ni essem lapis Ter., imperium magistri ut persentiscat Ap., ut intellegendi ac persentiscendi veritas adiuvetur Ap., nec quisquam persentiscat familiarium, quo[a]d dies reliquos metiatur annus Ap., quae simul dulcem ac mellitum corporis nidorem persentiscunt Ap.

persolla -ae, f (demin. k persōna) šemica, kot psovka = šema, spaka: tu n' etiam cum noctuinis oculis „odium“ me vocas, ebriola persolla, nugae? Pl.

per-spectō -āre -āvī -ātum (frequ. k perspicere)

1. natančno ogled(ov)ati, ogledavati, pregled(ov)ati, pregledavati, preisk(ov)ati, preiskavati: is intro atque otiose perspecta, ut lubet Pl., non solum in perspectandi cognitione verum etiam agendi opera Ap.

2. do konca gledati: clandestino tacitus taxim perspectavi per cavum Pomp., certamen gymnicum Suet., inter maximos imbres perspectavit (sc. navalis pugnas paene iustarum classium) Suet., stetit hostium flammarumque contemptor et manum suam in hostili foculo destillantem perspectavit Sen. ph., nonne iuvat pulsum bellis cessisse nec istud perspectasse nefas? Lucan.

per-suādeō -ēre -suāsī -suāsum (per in suādēre) „z uspehom svetovati“, „nagovarjati k čemu“; od tod

1. pregovoriti (pregovarjati), preprič(ev)ati, nagniti (nagibati); abs.: magnitudine pecuniae persuasum est Ci., persuasit nox, amor, adulescentia Ter., homo factus ad persuadendum Ci.; z dat. personae: C., Trebonio ego persuasi? Ci.; (redko) z acc. personae: quis te persuasit Enn. fr., te persuadeam, ut … venias Petr.; z acc. rei (klas. le z acc. pron. n) = k čemu: quorum si utrumvis persuasissem Ci., numquam tamen haec felicitas illi persuasit neglegentiam Sen. rh., omnia nobis mala (k vsemu slabemu, k vsemu hudemu) solitudo persuadet Sen. ph.; od tod pass. impers.: Siculis hoc persuasum est, ut … Ci. Sicilci so se odločili, da … ; s finalnim stavkom: huic persuadet, petat S. (da) naj zahteva, huic persuadet, uti transeat C., persuasit populo, ut classis aedificaretur N.; redko z inf.: Sen. ph., ei persuadet tyrannidis finem facere N., nec arare terram persuaseris T.; kot trans. le pesn. in poklas.: Auct. b. Afr., Val. Max., persuasus fecit Ph., persuasi mori Iust. ki so sklenili umreti.

2. mnenje vcepiti (vcepljati), dopoved(ov)ati (dopovedavati), preprič(ev)ati: persuadentia verba O., dicere ad persuadendum accomodate Ci.; z dat. personae ali brez njega in ACI: C., V., H., Gell. idr., recuperatoribus p. non esse iniuriā M. Tullio damnum datum Ci., persuasit consilium esse Apollinis N.; poseb.: mihi persuadeo, tibi persuades, sibi persuadet itd. = prepričan sem (si, je itd.): velim tibi ita persuadeas, me tuis consiliis nullo loco defuturum Ci.; z odvisnim vprašalnim stavkom: si praesens sibi persuasisset, quam iustas petendi causas haberet Suet.; z acc. rei (pron. n) = o čem, glede česa: id ei persuasit N., hoc volunt persuadere, non interire animas C.; z de: si forte de paupertate non persuaseris Ci.; pass. impers.: mihi persuadetur Ci. dam si dopovedati, dam se prepričati, persuasum (persuasissimum) mihi est N., Ci. trdno sem prepričan, trdno sem sklenil; v istem pomenu tudi persuasum habeo C. ali mihi persuasum habeo C.; trans.: si scit et persuasus est Caecina in Ci. ep., si persuasus auditor fuerit Corn.; od tod v abs. abl.: quo (sc. malo) viso atque persuaso Ci. in se je človek o njem prepričal.

per-taedēscō -ere -taeduit (incoh. k pertaedēre) omrzniti, zamrzeti, mrzeti, (za)gabiti se, (za)gnusiti se, (pri)studiti se komu: nolito multum dare, ne pertaedescat Ca., has ille inanes glorias cum flaret iamque omnes finem cuperent verbisque eius defetigati pertaeduissent Gell.

perturbātrīx -icis, f (fem. k perturbātor) vznemirjevalka, zmešnjavka: Ci.