Franja

ἀ-κήριος 2 ep. 1. (κήρ) nepoškodovan, živ. 2. (κῆρ) mrtev; strašljiv, plašen.

ἀ-μενηνός 2 in 3 (μένος) ep. 1. ničev, brez bistva ὄνειροι; ἀ. κάρηνα νεκύων; onemogel, brez moči, slab(oten), pri ζώς mrtev. 2. poet. nestalen.

ἀν-αγγέλλω (nazaj) poročam, javljam, obveščam; pass. javno se kaj razglaša o meni; τεθνεώς da sem mrtev.

ἀν-αίσθητος 2 (αἰσθάνομαι) 1. neobčuten, neobčutljiv, nezavesten, mrtev; subst. τὸ ἀναίσθητον topoglavost. 2. θά-νατος brez bolečin, brezbolesten.

ἄ-πνευστος 2 (πνέω) brez sape, ne dihajoč, mrtev. – adv. ἀπνευστί na en dušek, v enem dušku.

ἀπ-οίχομαι d. m. 1. ep. sem odsoten, oddaljen; zapuščam, izogibljem se τινός. 2. ion. poet. odhajam, odpotujem, umikam se, odhitevam, sem mrtev.

ἐν(ν)έπω ep. poet. [Et. ἐν + seqwō, lat. insece, povej = ἔννεπε; inquam iz in-squam, signum iz segw-nom; strsl. sokъ, sočiti, naznaniti, nem. sehen, sagen. – Obl. impf. ἔννεπον, fut ἐνισπήσω in ἐνίψω, aor. ἔνισπον, 2 sg. ἔνισπες, cj. ἐνίσπω, impf. ἔνισπε in ἐνίσπες]. 1. napovedujem, povem, o-, naznanjam, omenjam, sporočam, velim, zapovedujem, veže se s ὅτι, ὡς, z acc. c. inf. ali s pt. Ὀρέστην θανόντα da je Orest mrtev. 2. o(b)govorim, govorim, razgovarjam se πρός τινα.

ἕννῡμι [Et. iz ϝεσ-νυμι, kor. w-es "oble-či", lat. ves-tis. – Obl. v prozi samo v sestavljenkah; ep. poet. fut. ἕσσω, ἕσω, aor. ἕσσα, ἕσα, med. ἑσ(σ)άμην, ἑεσσάμην, pf. ἕσμαι, ἕσσαι, ἕσται in εἷμαι, pt. εἱμένος, plpf. ἕσμην, ἕσσο, ἕστο in ἕεστο, εἷτο, du. ἕσθην, 3 pl. εἵατο]. 1. act. ep. ogrinjam, odevam, oblačim koga s čim τινά τι. 2. med. in pass. oblačim si kaj, oblačim se, opravljam se; pf. oblečen, odet, zavit sem v kaj τί, εἵματα; λάινον χιτῶνα oblečem si kamenit plašč = kamenjajo me; ἀσπίδας zakrijem se s ščiti, ἀλκήν navdam se (opašem se) s pogumom, sem zelo hraber; χαλκῷ okovan z medjo, νεφέλην ogrnem se v, σκότον oblečen sem v temo = sem mrtev.

ἐξ-αμβλόω storim, da pride kdo mrtev na svet, negodno porodim.

εὕδω [augm. ηὑ-, εὑ, impf. iter. εὕδεσκε, fut. εὑδήσω] ep. ion. poet. 1. spim, počivam ὕπνον, παρά τινι; pren. sem mrtev, sem brezskrben. 2. zaspim; pren. o vetru: poležem se, pomirim se μένος Βορέαο.

ἡμι-θανής 2 NT ἡμι-θνής, ῆτος, ὁ, ἡ (θνῄσκω) napol mrtev.

θανάσιμος 2, poet. θανατικός 3 (θανεῖν) 1. smrten, smrtonosen, zastrupljen πέπλος, δίκη (κρίσις) smrtna kazen, obsodba, zaglavna pravda, pravda za življenje in smrt. 2. blizu smrti, umirajoč. 3. umrl, mrtev, θανάσιμος βαίνω grem (odidem) v smrt.

θνῄσκω (gl. θάνατος) [v prozi skoraj vedno ἀπο-θνῄσκω; fut. θανοῦμαι, aor. ἔθανον, pf. τέθνηκα, pt. τεθνηκώς, poleg tega τέθνατον, τέθναμεν, τεθνᾶσι, ἐτέθνασαν, opt. τεθναίην, impf. τέθναθι, inf. τεθνάναι, pt. τεθνεώς, ῶσα, ός, ῶτος, fut. 3. τεθνήξω, adi. verb. θνητός; ep. fut. θανέομαι, 2 sg. θανέαι, inf. θανέεσθαι, pf. θανεύμενος, aor. cj. 3 sg. θάνῃσι, inf. θανέειν, pf. pt. τεθνηώς (τεθνειώς), ῶτος in ότος, fem. τεθνηυῖα] 1. act. umiram, poginem, padem v boju. 2. pass. k κτείνω: umorijo me, usmrtim se ὑπό τινος; pf. mrtev sem; pt. mrlič, mrtvec. 3. pren. (iz)umiram, izginjam πίστις, minevam, propadam.

κατα-θνῄσκω ep. in poet. [gl. θνῄσκω, aor. 3 sg. κάτθανε, inf. κατθανεῖν, pt. κατθανών, pf. κατατέθνηκα, inf. ep. κατατεθνάμεν, pt. κατατεθνηώς in κατατεθνεώς] umrjem, padem v boju; pf. sem mrtev, νέκυες κατατεθνηῶτες ubiti (v boju padli) junaki.

κατα-φθίω [fut. καταφθίσω, aor. κατέφθισα, intr. κατέφθιτο, inf. καταφθίσθαι, pt. καταφθίμενος, plpf. poet. κατεφθίμην] 1. trans. pokončam, uničim, pogubim, (u)morim. 2. intr. (iz)ginem, konec vzamem, venem, propadam, ugašam, umiram; ἤϊα κατέφθιτο hrana je pošla, pt. καταφθίμενος mrtev.

κεῖμαι [Et. kor. k'ej, ležati, odtod: κοιμάω, κοίτη, ὠ-κεανός, κώμη, lat. cu-nae (iz k'oi-nā), civis (starolat. ceivis), nem. Heim. – Obl. 2 sg. κεῖσαι, 3 κεῖται, 3 pl. κεῖνται, cj. κέωμαι, κέηται, opt. κεοίμην, imp. κεῖσο, κείσθω, inf. κεῖσθαι; impf. ἐκείμην, ἔκεισο, ἔκειντο, fut. κείσομαι; ep. praes. 3 pl. κείαται, κέαται, κέονται; cj. 3 sg. κῆται, impf. κείμην, 3 pl. κείατο, κέατο, iter. κέσκετο; ion. pr. 3 sg. κέεται, inf. κέεσθαι; rabi se tudi kot pf. pass. od τίθημι]. 1. ležim, sem a) počivam, spim; b) ležim brez dela; c) ležim na tleh (bolan, utrujen, v nezavesti); d) ležim v nesreči, sem nesrečen, zanemarjen:; e) sem mrtev, nepokopan; f) nahajam se, bivam τόπον. 2. o stvareh: a) ležim, stojim (o krajih); τόπον ležim na kakem kraju, πόλις αὐτάρκη θέσιν κειμένη mesto z ugodno lego:; b) sem postavljen, položen, shranjen, nahajam se, περὶ τῆς κεφαλῆς ovit sem okoli glave, opletam glavo, εἰς ἀνάγκην κείμεθα prisiljeni smo, εὐεργεσία ἀνάγραπτος κεῖται stoji, ostane zapisana, ἄεθλον nagrada je izpostavljena; c) sem določen, v veljavi, obstojim νεῖκος, νόμοι, θέσμια; ζημία κειμένη po zakonu določena kazen; ὄνομα κεῖται ime se je dalo, κεῖται ὄνομά τινι komu je ime, imenuje se; ἀγὸν κεῖται boj je odrejen, κεῖται ἡμῖν dognano je za nas; d) visim; odvisen sem od česa, ἐν γούνασι θεῶν κεῖται je v božjem naročju, je (leži) v božjih rokah; ἐν ὑμῖν κείμεθα naša usoda je v vaših rokah; e) κακὸν τὸ πάλαι κείμενον že davno pozabljeno zlo, εὖ κειμένων πραγμάτων če se bodo stvari dobro zasukale, če se bo dobro izteklo.

κεύθω ep. in poet. [Et. kor. qeu-dh-, κεῦθος, κευθμών, got. huzd = nem. Hort. – Obl. fut. κεύσω, aor. ἔκευσα, pf. κέκευθα, ep. aor. ἔκυθον, κύθε, cj. 3 pl. κεκύθωσι]. 1. trans. pri-, skrivam, hranim, zamolčim, tajim komu kaj τινά τι; pf. act. imam v sebi skrito; ὁπότ' ἄν σε δόμοι κεκύθωσι kadar boš prišel v …, οὐκέτι κεύθετε θυμῷ βρωτὸν οὐδὲ ποτῆτα ne morete več skrivati, da ste preveč jedli in pili; pass. skrit sem v čem, mrtev sem, pokopan sem. 2. intr. skrit, pokopan sem, počivam v grobu τινί, ἔν τινι.

νεκ-ρός, ὁ (νέκυς) 1. adi. umrl, mrtev, odmrl čemu, neraben, brez koristi, τινί za kaj NT. 2. subst. ὁ mrtvec, mrlič, pokojnik, mrtvo truplo.

οἴχομαι d. m. [impf. ᾠχόμην, fut. οἰχήσομαι, pf. οἴχωκα; ion. impf. οἰχόμην, plpf. οἰχώκεα, pf. med. οἴχημαι] 1. grem, prihajam, odhajam, odpotujem, odplovem, odjadram νηΐ, odletim, minem, izginem, poginem, umrjem, κῆλα ᾤχετο strelice so letele. 2. s pf. pom.: odšel sem, odpotoval sem, odsoten sem, ni me več tukaj, izginil sem, poginil sem, umrl sem, οἰχόμενος kdor je odšel, odsoten, nenavzoč, mrtev, ὁδὸν οἴχομαι odpravim se na pot. – s pt. se prevaja pogosto z: brzo, hitro, naglo, n. pr. ἀπιών hitro je odšel, ᾤχετο πλέων hitro je odjadral, ᾤχετο ἀποπτάμενος hitro je odletel, οἴχομαι φερόμενος oddirjam, ᾤχετο ἄγων odpeljal je, οἴχεται ἀπαγομένη odpelje se.

ὁράω [Et. iz ϝοράω, kor. wer, nem. be-wahren, wahr-nehmen, ge-wahr (wer-den). – Obl. impf. ἑώρων, fut. ὄψομαι, aor. εἶδον, pf. ἑώρακα, pass.pf. ἑώραμαι, ὦμμαι, aor. ὤφθην, fut. ὀφθήσομαι, adi. verb. ὁρατός, ὀπτός, ὀπτέον – ep. ὁρόω, ὁράᾳς, ὁρόωσι, opt. ὁρόῳτε, pt. ὁρόων, ὁρόωσα; med. ind. 2 sg. ὅρηαι, 2 pl. ὁράασθε, inf. ὁράασθαι, impf. ὁρόωντο; act. 3 sg. ὅρα, med. 3 sg. ὁρᾶτο, fut. 2 sg. ὄψεαι, pf. ὄπωπα, plpf. ὀπώπεε, -πει; ion. ὁρέω, 1 pl. ὁρέομεν, 3 pf. ὁρέουσι, pl. ὁρέων, -έουσα, -έον, impf. ὥρεον, med. pr. ind. ὁρέομαι, cj. ὁρέομαι, pt. ὁρεόμενος, impf. ὡρεόμην]. I. act. vidim 1. intr. morem videti, gledam, zrem, motrim; a) abs. ὁρᾷς; lat. viden', vidiš? pt. ὁρῶν na svoje oči, ὁρῶντα λέγω kar jasno vidim t. j. govorim resnico; b) s predlogi: εἴς τι, εἴς τινα na kaj (koga), πρός τι upiram oči v kaj, πρὸς τὰ χρηστά gledam na, κατά τι gledam doli na kaj, ἐπὶ πόντον tja na morje; c) gledam, pazim, čuvam se, trudim se, sem v skrbeh ὅπως, ὅπως μή; εἰ ako; d) φίλως ὁράω rad vidim, ako; e) o krajih: obrnjen sem, ležim τὸ τεῖχος ὁρᾷ εἰς ali πρὸς τὴν θάλασσαν. 2. trans. a) vidim, zagledam, ogledam, zapazim τί, τινά ali s pt. ὡς εἶδε τὸν Κλέαρχον διελαύνοντα ko je zapazil, da jaše Kl.; φῶς ὁρῶ živim, οὐκέτι ὄψομαι bom mrtev; b) obiskujem, shajam se s kom; c) duševno: spoznam, opazim, razumem, vem; doživim ταύτην ἡμέραν; d) τινί τι oskrbim komu kaj. II. pass. vidijo me, pokažem se, τὰ ὁρώμενα vse, kar se vidi; s pt. ὤφθη φεύγων videli so, da je bežal.