Franja

ἡμέρα, ἡ, ion. -ρη, dor. ἁμέρα (gl. ἦμαρ) 1. dan (opp. noč), čas od enega solnčnega vzhoda do drugega; a) ἡμέρας po dnevu, μέσης ἡμέρας opoldne, τῇδε τῇ ἡμέρᾳ tega dne, ὑστέρησε πέντε ἡμέραις zapoznil se je za pet dni, τριῶν ἡμερέων v teku treh dni, ἑκάστης ἡμέρας vsak dan, τρίτην ἡμέραν αὐτοῦ ἥκοντος tretji dan po njegovem prihodu; ἡμέραν ἐξ ἡμέρας, dan na dan, ἡ πρὸ τοῦ ἡμέρα prejšnji dan; b) s predlogi: ἅμα τῇ ἡμέρᾳ s (prvim) svitom, ἀνὰ πᾶσαν ἡμέραν vsak dan, ἐφ' ἡμέρης ἑκάστης dan na dan, vsak dan, ἐξ ἡμέρας po dnevu = μεθ' ἡμέραν, πρὸς ἡμέραν proti jutru, ἐφ' ἡμέραν za en dan. 2. čas, doba življenja, usoda, αἱ μακραὶ ἁμέραι dolgo človeško življenje, παλαιὰ ἁμέρα starost.

ἠμύω [aor. ἤμῡσα] ep. nagibam se, priklanjam se, prikimujem, zrušim se (o mestu), padem; καρήατι pobešam glavo, κάρη nagnem glavo na stran.

ἠπύω, dor. ἀπύω 1. glasno kličem, (po)kličem, pozovem koga τινά, govorim komu kaj τινί. 2. glasim se, donim, bučim, šumim ἄνεμος.

Ἠριδανός, ὁ bajna reka, ki izvira v ripajskih gorah in se izliva v Okean, pozneje = Pad.

ἡσυχάζω (ἥσυχος) [fut. ἡσυχάσω, aor. ἡσύχασα] 1. intr. mirujem, počivam, τὸ σάββατον v soboto NT, sem miren, molčim, τὸ ἡσυχάζον τῆς νυκτός nočna tišina; aor. umiril sem se, umolknil sem NT. 2. trans. umirim, pomirim.

ἡσυχαῖος 3, dor. ἁσυχαῖος [comp. ἡσυχαίτερος], [comp. ἡσυχώτερος] [Et. ἥσυχος iz sē-tu-g'ho-s (idevr. tu = gršk. συ), kor. sē(i), lat. sino, sērus] ἡσύχιος 2 ἥσυχος 1. a) miren, tih, molčeč, ἔχ' ἥσυχος molči, ἐν ἡσύχῳ mirno; b) počasen, oprezen; c) miroljuben, krotek, pohleven, zmeren. 2. a) brezskrben, hladnokrven, nemoten, brez nevarnosti; b) zavraten; subst. potuhnjenec.

ἡττάομαι, ἡσσάομαι, ion. ἑσσόομαι pass. (ἧττον) [fut. ἡττήσομαι, ἡττηθήσομαι, aor. ἡττήθην, pf. ἥττημαι, ion. aor. ἑσσώθην, pf. ἕσσωμαι] sem slabejši, zaostajam za kom, prekosi me kdo, podležem, sem premagan, τινός, ὑπό, πρός τινος, τινί NT od koga, πολέμῳ, μάχῃ v boju, ἐν τοῖς δικαστηρίοις izgubim pravdo, τὴν γνώμην izgubim pogum, τῷ θυμῷ, τῇ γνώμῃ sem pobit (v srcu); s pt. εὐεργετῶν, εὖ ποιοῦντές τινος zaostajam za kom v izkazovanju dobrot; vdam se τοῦ δικαίου, κοὔτοι γυναικὸς οὐδαμῶς ἡσσητέα ženski se ne smemo vdati, ne smemo pustiti, da bi gospodovala nad nami ženska, ὑπέρ τινά τι sem na izgubi, sem v čem manjši od drugega NT.

ἠχέω [impf. iter. ἤχεσκε] (ἠχή) 1. intr. donim, zvenim, šumim, bučim NT, razlegam se. 2. trans. storim, da se razlega, zapojem, opevam, κωκυτόν zaplačem; pass. κτύπος ἠχεῖται krik se razlega.

θαλάσσιος 3 in 2, poet. θαλασσαῖος 3 1. ki se tiče morja, na, ob morju, (po)morski; ἔργα opravki na morju, brodarstvo, ribarstvo; θαλάσσιον ἐκρίπτω τινά vržem koga v morje. 2. ἀνήρ ki se bavi z mornarstvom, mornar, pomorščak.

θάλλω [pf. τέθηλα, pt. τεθηλώς, fem. ep. τεθαλυῖα, plpf. τεθήλει] 1. a) cvetem, sem v cvetu, zelenim, klijem, blestim se, sem poln, imam obilo česa τινί; b) rastem, naraščam νόσος, πήματα. 2. sem močen, krepek, srečen, uživam ugled, sem v najlepših letih; pt. pf. bujen, krepek, slaven, poln česa, obilen; μετὰ μνήμης θάλλω živim (sem) v spominu.

θάλπω [aor. ἔθαλψα, pf. τέθαλπται] 1. trans. a) (o)grejem, razgrejem, razpalim, razvnamem; b) poživljam, okrepčujem, (o)lajšam, NT gojim; c) pass. postanem topel, razgrejem se, vnamem se, gorim τῷδ' ἀνηκέστῳ πυρί, sušim se ῥάκη. 2. intr. gorim, pripekam καῦμα, (raz)vnamem se ἄτης σπασμός.

θαμβέω 1. prestrašim; pass. prestrašim se, διά τινος vsled česa, ἐπί τινι zavzamem se NT. 2. čudim se, strmim, osupnem, občudujem ἀνά, κατὰ θυμόν, τινά.

θανατόω (θάνατος) 1. (u)morim NT, usmrtim, obsodim na smrt, kaznujem s smrtjo. 2. zatrem, storim, da kaj prestane; pass. odmrjem čemu σαρκί, osvobodim se česa νόμῳ NT.

θᾱ́ομαι¹ (gl. θεάομαι) [aor. ἐθησάμην, opt. 3 pl. θησαίατο] ep. občudujem, čudim se, gledam.

θαρσέω, θαρρέω (θάρσος) 1. a) sem hraber, pogumen, srčen, trdno upam; ne plašim se, ne bojim se; aor. ohrabril, osrčil sem se; θαρσήσας brez strahu; θαρσέω πάντα ne bojim se ničesar; θάρρει zanašaj se, ne boj se, bodi brez skrbi; b) sem predrzen, smel. 2. θαρρέω τὰς μάχας imam pogum za kaj, grem pogumno v boj, τινά ne bojim se koga, zaupam komu. 3. zanašam se na koga (kaj), opiram se na kaj τινί. 4. περί τινος: οὐ θαρςῶ περὶ Αἴαντος v skrbeh sem, bojim se za. 5. z inf. ali ὅτι uverjen sem, da, trdno zaupam, drznem se; pt. θαρρῶν pogumen, drzen.

θάρσος, ους, τό, at. -θάρρος [Et. kor. dhers, slov. drzen] 1. a) pogum, srčnost, neustrašenost, zaupanje, srce; θάρρος ἔχω ne bojim se, zaupam; θάρρος λαμβάνω ohrabrim se, osrčim se, ojunačim se (= θάρρος λαμβάνει τινά, ἐγγίγνεταί τινι, ἐμπίπτει), θάρρος ἐμποιέω, παρέχω delam komu srce, vdahnem mu pogum; b) (pre)drznost, smelost. 2. izpodbuda, bodrilo.

θαρσῡ́νω, at. θαρρῡ́νω [fut. θαρσυνῶ, impf. iter. ep. θαρσύνεσκε] 1. trans. ep. hrabrim, bodrim, osrčujem, delam srce, vzpodbujam. 2. intr. poet. ojunačim se, ne bojim se, sem brez skrbi, sem miren.

θαῦμα, ατος, τό, ion. θῶμα (θέα) 1. čudež, čudo, čudovita stvar, čudovito delo, umetnina, čudo lep pogled, θαῦμα ἰδέσθαι = čudovit pogled (mirabile visu), θαῦμα ποιοῦμαί τινος (περί τινος) čudim se čemu. 2. začudenje, strmenje, občudovanje; ἐν θαύματί εἰμι, γίγνομαι, ἔχομαί τινος čudim se čemu, θαῦμα ὑπέρχεταί τινα strah obide (izpreleti) koga, θαῦμα ἔχω, θαῦμα ἔχει με čudim se, θαῦμά τινι γίνεται nekdo se mora čuditi.

θαυμάζω [fut. θαυμάσομαι, aor. ἐθαύμασα, pl. τεθαύμακα, -ασμαι, pass. aor. ἐθαυμάσθην, fut. θαυμασθήσομαι, ep. fut. θαυμάσσομαι, iter. impf. θαυμάζεσκον, NT fut. in aor. pass. v med. pomenu], ion. θωμάζω 1. a) strmim, čudim se; občudujem, zelo cenim, spoštujem, τινά, τί koga (kaj); τινά τινος koga zaradi česa, τινά ἐπί τινι, διά τι; občudujem kaj na kom τί τινος, tudi z εἰ, ὅτι, ὡς, ὅπως; v pass. s pt. θαυμάζομαι ποιῶν τι = čudijo se mi, da delam, μὴ παρὼν θαυμάζεται čudim se, da ga še ni tukaj; b) vprašam začuden, strmeč občudujem, ne morem doumeti. 2. želim (hočem) izvedeti, radoveden sem ὅστις ἔσται.

θέα, ion. θέη, ἡ [Et. iz θᾱϝᾱ, kor. dhāu] 1. gledanje, ogledovanje, razgledovanje, opazovanje, pogled, prizor, ἐπὶ θέαν τινός ἦλθον prišel sem, da vidim koga; pt. θηεύμενος, θέας ἄξιος vreden, da se pogleda, znamenit; θέα γίγνεται prizor se nudi. 2. sedež v gledališču; pl. θέαι gledališčne igre, predstave.