Franja

ῑ̓χώρ, ῶρος, ὁ [acc. ἰχῶ = ἰχῶρα] 1. ep. božja kri, (krvi podobna tekočina, ki teče v žilah bogov). 2. krvna sirotka.

Ἰώ, Ἰοῦς, ἡ [acc. Ἰῶ, ion. Ἰοῦν] hči Inaha, kralja v Argih.

Ἰωλκός, ἡ, ep. Ἰαωλκός mesto v Magneziji; adi. Ἰώλκιος 3.

Ἰωνία, ἡ Jonija (dežela v Mali Aziji).

Καβάλιοι, Καβηλέες οἱ prebivalci dežele Καβαλίς v Mali Aziji (med Pizidijo in Karijo).

Καβησό-θεν adv. ep. iz Kabesa (mesta v Trakiji).

Καβύλη, ἡ mesto v Trakiji.

Κάδμος, ὁ bojotski kralj, ki je sezidal tebanski grad Kadmejo Καδμεία, ἡ. – adi. Καδμεῖος 3 in Καδμήιος 3; n. pr. Καδμεία νίκη nesrečna zmaga Eteoklova nad Polinejkom; fem. Καδμηίς, ίδος. – Καδμεῖοι, οἱ. – Καδμείωνες, οἱ prebivalci Teb, Καδμογενης, ὁ poet. v Tebah rojen (Heraklej).

Κάδυτις, ιος, ἡ mesto v Siriji.

καθ-αγίζω, ion. κατ-αγίζω (ἅγιος) [aor. καθήγισα] 1. posvečujem, darujem, zažigam kadilo (v dar), sežigam. 2. pokopavam.

καθ-άπτω, ion. κατ-άπτω (gl. ἅπτω) I. act. in pass. 1. trans. privezujem, pripenjam, ἀμφί τινι ogrnem, vržem čez (rame); pass. βρόχῳ καθημμένη za zanko privezana, obešena. 2. intr. zgrabim za kaj, obesim se na kaj χειρός NT. II. med. 1. privezujem si kaj. 2. a) dotikam se, nagovarjam koga, τινὰ μαλακοῖς ἐπέεσσι v prijaznih besedah, prijazno; b) zadiram se nad kom, napadam, grajam, zmerjam koga, očitam komu kaj τινὰ ἀντιβίοις, χαλεποῖς ἐπέεσσι, τινός; c) bavim se, želim si, stremim za čim τινός; d) ion. sklicujem se na koga, kličem koga za pričo θεῶν.

καθαρμός, ὁ κάθαρσις, εως, ἡ (καθαίρω) 1. očiščenje, očiščevanje od česa τινός, čistilo, zadostitev, sprava, θοῦ καθαρμὸν τῶνδε δαιμόνων spravi se, potolaži te duhove, daruj spravno daritev; καθαρμὸν χώρας ποιοῦμαί τινα zakoljem (darujem) koga v spravno daritev za deželo, φλόγα καὶ καθαρμὸν θύω zažigam spravno daritev. 2. očiščevanje pred posvetitvijo v misterije. 3. poravnanje.

καθαρός 3 1. a) čist, prost (česa), neomadeževan, čeden, neskaljen, jasen, veder καθαρὸν φρένα ἔχω, χεῖρας čistih rok; b) prost bolezni, zdrav, τὸ καθαρὸν τοῦ στρατοῦ zdravi del vojske; c) brez ovir, neoviran, nemoten, ἐν καθαρῷ na prostem, odprtem polju, brez ovire, τὸ ἐμποδὼν καθαρὸν γίγνεται zapreka se odpravlja; pren. jasen, urejen, πάντα ἦν καθαρά vse je bilo v redu. 2. brez primeska, nepomešan, pristen, odkritosrčen, στρατός sami državljani, καθαρὰν κλῇδα φρενῶν ἀνοίγω odprem vrata odkritosrčnega srca = pridobim si po zvijači njegovo zaupanje; θάνατος poštena, častna smrt (ne na vešalih). 3. NT brez krivde, nedolžen, čist ἀπό τινος, popoln, nepokvarjen. – adv. καθαρῶς čisto, jasno, pošteno, odkritosrčno.

καθ-είργνῡμι poet. = κατ-είργω zajamem, seženem, stlačim skupaj, zaprem (v ječo), zaklenem.

καθ-έλκω, ion. κατ-ελκύω [impf. καθεῖλκον, fut. καθέλξω in καθελκύσω, aor. καθείλκυσα, pf. καθείλκυκα, pass. καθείλκυσμαι] doli vlečem, potegnem, potisnem v morje ναῦς.

καθ-ήκω, ion. κατ-ήκω 1. a) doli pridem, grem v boj; b) segam, grem, razprostiram se, raztezam se ἐπί, εἴς τι, πρός τινα τόπον, iztekam se, izhajam ἀπὸ τοῦ ὄρους. 2. pridem do česa, nastopim, nastanem χρόνος, τὰ καθήκοντα (πράγματα) kar se je dogodilo, nastale (sedanje) razmere. 3. impers. καθήκει μοι (z inf.) pristoji mi, primerno je zame, moja dolžnost je οὐ καθήκει ni prav NT, πλείω τοῦ καθήκοντος χρόνου dalje nego se spodobi; τὸ καθῆκον (in pl.) kar pristoja, dolžnost, τὰ μὴ καθήκοντα kar se ne spodobi NT.

κάθ-ημαι d. m. samo praes. in impf. [2 sg. κάθησαι, NT κάθῃ, cj. καθῶμαι, -ῇ, -ῆται, opt. καθῄμην in καθοίμην, imper. κάθησο, NT κάθου, inf. καθῆσθαι, pt. καθήμενος, impf. (ἐ) καθήμην, 3 sg. ἐκάθητο, καθῆτο, καθῆστο; ep. impf. 3 pl. καθήατο in καθείατο; ion. κάτημαι, 3 pl. κατέαται, impf. 3 pl. ἐκατέατο; fut. NT καθήσομαι] 1. usedem se, sedim (ἔν) τινι, ἐπί τινος, ἐπί τινι, θύρῃσι pri vratih, ἐκ τοῦ μέσου odstranim se (odidem) iz njih srede, ἄκρων ἐκ πάγων gl. ἐκ (1). 2. a) posedam, lenarim, mirujem, sem brez dela, ἐν νεφέεσσι stolujem, kraljujem; b) sedim (sem zbran) v skupščini, οἱ καθήμενοι = σύνεδροι zborovalci Tuk. 5, 85. 3. prebivam, mudim se; o vojski: taborujem, ležim; o kraju: nahajam se, ležim. 4. postavljen sem ἐπὶ τούτῳ (zato) κάθηται ὁ δικαστής; stojim οἱ σειληνοί.

καθ-ίζω [impf. ἐκάθιζον in καθῖζον, fut. καθιῶ, aor. ἐκάθισα, καθῖσα, ep. κάθισα, pt. καθίσσας; ion. κατίζω, aor. κάτισα, intr. καθίζομαι, fut. καθιζήσομαι, poet. aor. καθίσατο] 1. trans. a) velim usesti se, mirno sedeti, posadim (na prestol), naredim za kralja τινὰ εἰς τὸν θρόνον, postavim, namestim φύλακας, χωρίς postavljam, odvedem v stran; b) prirejam, sklicujem shode ἀγοράς; postavljam, utaborim, razvrščam, ustavljam στράτευμα; c) pripravljam koga do česa κλαίειν, κλαίοντά τινα v jok. 2. intr. in med. usedem se, sedim, utaborim se, ustavim se kje ἐπί τι; sesedem se, zgrudim se ἐπὶ τὰ ἰσχία; οἱ ἄλλοι καθίζουσιν ἐπὶ τὸν βωμὸν ἱκέται se usedejo kot pribežniki na oltar.

καθ-ίημι, ion. κατ-ίημι [gl. ἵημι; fut. καθήσω, ep. aor. καθέηκα, 1 pl. κάθεμεν, ion. 3 sg. praes. κατίει] 1. trans. a) doli spuščam, pošiljam, doli mečem, οἶνον λαυκανίης spuščam vino doli po grlu, ἱστία snamem, spustim doli, ἀγκύρας spuščam v morje, usidram se, ἵππον ἐν δίναις potapljam v valove; τί τινος pomakam, vtikam v kaj; b) δόρατα εἰς προσβολήν spuščam, nastavljam (za napad), τείχη ἐς θάλασσαν zgradim, postavim zidovje doli do morja; c) φυγάδας pošiljam domov, dovoljujem, da se vrnejo v domovino, ἅρματα pošiljam v (tekmovalni boj), πεῖραν izkušam; d) κώπας spuščam doli (da ustavim ladjo), σκέλη pustim, da vise, κόμας pustim, da padajo lasje po ramah, Evr. If. T. 52: pustim (storim), da lasje rastejo; e) γόνυ εἰς γῆν upogibam koleno. 2. intr. in med. doli se spuščam, hitim doli, sem namenjen, odpravim se kam ἐπί τινα.

καθ-ίστημι [trans. fut. καταστήσω, aor. κατέστησα, pass. aor. κατεστάθην, fut. κατασταθήσομαι, adi. verb. καταστατέον; med. fut. καταστήσομαι, aor. κατεστησάμην; intr. καθίσταμαι, fut. καταστήσομαι, aor. κατέστην, pf. καθέστηκα, pl. καθέσταμεν, plpf. καθε(ι)στήκειν, pl. καθέστασαν; fut. 3 καθεστήξω; ion.: κατίστημι, pf. κατέστηκα, 3 pl. κατεστέασι, pt. κατεστεώς, plpf. 3 sg. κατεστήκεε, impf. 3 pl. κατιστέατο, pf. pass. 3 pl. κατεστέαται] I. trans. 1. act. a) doli postavim, posadim, postavim na kaj, pripeljem, spravim kam τινά, τί, εἰς Ἰωνίαν, ἐπὶ τὰ ὅρια, πρὸς τὴν οἰκίαν spravim domov, νῆα usidram, Πύλονδε pripeljem v Pil, εἰς κρίσιν, εἰς δίκην, εἰς ἀγῶνα postavim, pokličem pred sodnike, pozovem na odgovor, zatožim, ἐμαυτὸν εἰς κρίσιν pridem pred sodišče, φάλαγγα postavim v bojni red, εἰς τὸ φανερόν τινα spravim v javnost, proslavim, σκοπούς razpostavim ogleduhe, εἰς τοὺς ἀρχικούς prištevam med, ποῖ δεῖ καθιστάναι πόδα kam naj postavim nogo; pass. εἰς ἑκάτερα τὰ ἰσχυρότατα καθίσταμαι dosežem v obeh ozirih najvišjo stopnjo; b) postavljam, nameščam, narejam, volim koga za kaj τινὰ ὕπαρχον, τύραννον, βασιλέα; ψευδῆ γ' ἐμαυτὸν οὐ καταστήσω πόλει nočem stati pred mestom kot lažnik; postavljam nad koga (kaj) ἐπὶ πολλῶν, ἐπὶ πᾶσι NT; nastavljam τινά; τὴν εὐλογίαν φανεράν po-, razjasnim, razbistrim, ἐντιμότερόν τινα bolj častim; pass. κυβερνᾶν κατεστάθη postavljen je bil za krmarja, ἀρχιερεὺς εἰς θυσίας καθίσταται je postavljen, da daruje daritve NT; c) pri-, spravljam v kak položaj, pripravljam v kakšno stanje, εἰς φόβον, ἀπορίαν pripravljam v strah, v zadrego, ἐν ἀκινδύνῳ spravljam v varnost, zavarujem, εἰς ἐρημίαν φίλων pripravim ob vse prijatelje, τινὰ κλαίοντα spravim v jok, τινὰ φεύγειν spravim v beg, κατέστησαν ἐς ἀλκὴν μηδένα τρέπεσθαι so povzročili, da se ni nihče postavil v bran; pass. ἁμαρτωλοὶ κατεστάθησαν postali so grešniki NT. 2. med. postavljam sebi, svoje stvari, odredim, uredim sebi v prid, izberem, izvolim si τύραννον, ἄρχοντας, τὴν ζόην ἀπό τινος preživim se s čim. II. intr. 1. postavljam se kam, pridem v, stopim na kaj, pred koga, nastopim kot govornik ἐπὶ τὸ πλῆθος, καταστάντες ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ko so prišli pred gosposko, εἰς τάξιν postavim se v bojni red; pf. stojim, sem postavljen, obstojim, φυλακὴ καθειστήκει je bila postavljena; καθίσταμαι ἔκ τινος sestojim iz česa. 2. dospem, pridem kam ἐς Ῥήγιον, εἰς τὴν βασιλείαν zasedem prestol, εἰς τὴν βουλείαν dosežem dostojanstvo svetovalca, εἰς οὖρον pridem pod ugoden veter; pridem v kako stanje, ἐν τῷ ἀσφαλεῖ v varnost, ἐν κινδύνῳ sem v nevarnosti, ἐν δείματι loteva se me strah, ἔμφρων pridem k zavesti (pameti), εἰς φυγήν spustim se v beg, εἰς τὸ δέον pridem v red (na pravi tir), εἰς μάχην spustim se v bitko, začnem bitko, εἰς λόγους pridem v (začnem) pogovor, καθίσταταί τι εἰς ἄμεινον nekaj se obrača na bolje, καταστάντων εὖ τῶν πραγμάτων ako se njim položaj izboljša, ako se njih razmere dobro urede, θυμός τινι κατέστη nekdo je okreval, ἐπί τινι καθίσταμαι pretim komu. 3. a) trdno stojim, ustanovim se εἴ που κατασταίη; b) umirim se, poležem se θόρυβος; c) pogosto = εἶναι: ἔνθα μὴ καθεστήκη δέος kjer ni nobenega strahu, ἄπαρνος καθίσταμαι tajim, φονεύς, ἐραστὴς καθίσταμαι sem morilec, ljubitelj, φύλαξ πιστὴ κατέστης postala (bila) si zvesta čuvarica; d) pf. sem, nahajam se (v kakem stanju), ὅποι καθέσταμεν kam sva prišla in kje sva se ustavila; τίνι τρόπῳ καθέστατε kaj vas je prignalo sem? pt. pf. καθεστηκώς ali καθεστώς ki čvrsto stoji, obstoječ, veljaven, običajen; οἱ καθεστῶτες νόμοι obstoječi (veljavni) zakoni, ἡ καθεστηκυῖα ἡλικία moška doba, ἀεὶ καθεστῶτος ker je vedno veljavno to načelo, ker je običajno; τὰ καθεστῶτα obstoječe (sedanje) razmere, μάντις τῶν καθεστώτων prorok (namenjene) usode.