Franja

σός, σή, σόν [Et. iz τϝο-ς, τϝᾱ-, lat. tuus, tvoj, gl. σύ. – Obl. ep. gen. masc. σοῖο, pl. fem. σέων, ep. tudi τεός]. 1. tvoj. 2. a) ὁ σός tvoj sin (oče, soprog); b) ἡ σή tvoja žena; c) τὸ σόν, τὰ σά tvoja stvar, reč, korist, dolžnost, položaj, imetje. 3. obi. σὴ ποθή želja, hrepenenje po tebi.

Σοφο-κλῆς, έους, ὁ slavni tragiški pesnik s Kolona v Atiki (od 496 do 406 pr. Kr.).

σπαδίζω (σπάω) ion. [aor. ἐσπάδιξα] oderem kožo komu, potegnem kožo s koga δέρμα τινός.

σπαράσσω, at. -ττω in med. [Et. podaljš. kor. sperēg-, od s(ph)er(e)-, razklati, razdrobiti. – Obl. aor. ἐσπάραξα, aor. pass. ἐσπαράχθην]. 1. doli vlečem, vlačim, (raz)trgam, (raz)mesarim τὶ ἀπό τινος. 2. dražim, mučim, grdim.

σπένδω [Et. lat. spondeo, respondeo, sponsa. – Obl. fut. σπείσω, aor. ἔσπεισα, pf. ἔσπεικα, pass. pf. ἔσπεισμαι (pass. in med. pomen), aor. ἐσπείσθην, med. fut. σπείσομαι, aor. ἐσπεισάμην, ep. praes. cj. 2 sg. σπένδῃσθα, impf. iter. σπένδεσκε, aor. σπεῖσα, iter. σπείσασκε, cj. σπείσομεν]. I. act. 1. a) raz-, izlivam (vino), darujem, prinašam pitno daritev; b) sploh: darujem, žrtvujem, prinašam v dar. 2. sklepam zavezo ali pogodbo σπονδάς, οἷς ἔσπειστο s katerimi je bila sklenjena pogodba; pass. darujem se, sem darovan NT. II. med. 1. sklepam (s slovesno pitno daritvijo) pogodbo (zavezo, mir, premirje). 2. a) po pogodbi se zavežem, določim, zagotovim, obljubim kaj; b) izgovorim si kaj po pogodbi; c) mirno poravnam kaj νεῖκος; d) sprijaznim, spravim se s kom τινί.

σπεύδω [Et. iz kor. spē(i), razprostreti, razširiti se, gl. σπάθη. – Obl. fut. σπεύσω, ep. σπεύσομαι, aor. ἔσπευσα, ep. σπεῦσα, cj. 1 pl. σπεύσομεν, pf. pass. ἔσπευσμαι, adi. verb. σπευστός, σπευστέος]. 1. hitim, (po)žurim se, dirjam, marljivo se bavim (ukvarjam) s čim; s pt. se prevaja s: hitro: σπεύδω πονησάμενος hitro opravim. 2. hitro (marljivo, resno) delam, poganjam se, εἰς τὸ αὐτὸ ἡμῖν za isto stvar; skušam kaj doseči, trudim se, težim za čim, hrepenim po čem τί, abs.

σπήλαιον, τό [Et. iz kor. (s)pes, pihati (glede pomena ἄντρον: ἄνεμος)] jama, votlina, špilja.

σπιδής 2 ep. [Et. lat. spissus (iz spid-s-o), kor. spē(i), gl. σπάθη] raztegnjen, prostran, širok.

σπονδή, ἡ 1. izliv pitne daritve, pas. čistega vina ali tudi mleka in olja, pitna daritev. 2. pl. s pitno daritvijo slovesno sklenjena zveza (pogodba, premirje, mir), σπονδὰς ποιοῦμαι izlivam pitno daritev komu na čast, sklepam pogodbo (zavezo), σπονδὰς ἐληλυθέναι da je pogodba potekla, εἰσέρχομαι εἰς τὰς σπονδάς pristopim k zavezi, ἐν ταῖς σπονδαῖς εἰμι sem v zavezi, ἐν ταῖς σπονδαῖς za časa pogodbe (premirja), πιστεύω τινὶ σπονδάς zaupam komu pri sklepanju pogodbe. 3. pogodbena listina εἴρηται ἐν ταῖς σπονδαῖς.

σπουδάζω (σπουδή) [fut. σπουδάσομαι, aor. ἐσπούδασα, pf. ἐσπούδακα, pass. pf. ἐσπούδασμαι, aor. ἐσπουδάσθην, adi. verb. σπουδαστός; NT fut. σπουδάσω] 1. intr. a) (po)hitim, (po)žurim se εἰς, ἐπί τι; pos. sem marljiv (vnet, prizadeven, delaven) περί τι, περί τινος; b) trudim se (resno), bavim, ukvarjam se s čim, brigam se (skrbim) za koga, prizadevam si za kaj, zanimam se za koga περί τινα, περί τινος, ἐπί τινι, inf.; c) sem resen, ravnam resno, smatram (vzamem) za resno, imam s kom važne (resne) pogovore πρός τινα, ὡς πρὸς φίλον ravnam kot s prijateljem; σπουδάζων resno, v resnici, brez šale. 2. trans. a) pospešujem, marljivo se bavim s čim τί, skrbno pripravim, σῖτα μάλα ἐσπουδασμένα skrbno pripravljene jedi; b) hrepenim po čem, želim, skušam si kaj pridobiti; pass. σπουδάζομαι ὑπό τινος ceni (ljubi) me kdo; c) resno govorim (razpravljam, mislim).

σπουδαιολογέομαι med. (λέγω) pogovarjam se s kom o resnih (važnih) zadevah, resno govorim s kom.

σπουδή, ἡ (σπεύδω) 1. naglica, urnost, brzina, hitrica. 2. a) gorečnost, vnetost, marljivost, težnja, teženje, prizadevanje, trud, napor, delavnost, pridnost, σπουδὴν ἔχω, ποιοῦμαι trudim se, delam z naporom (vneto) na kaj, ἐν σπουδῇ μοί ἐστιν je mi do česa (za kaj); b) vdanost, privrženost, veselje do česa, naklonjenost. 3. resnost, dostojnost, resna volja, važnost, σπουδὴ λόγου važna vest. – adv. σπουδῇ, ἀπὸ σπουδῆς, κατὰ σπουδήν, σὺν σπουδῇ a) v naglici, hitro, z vnemo, vneto, marljivo, s trudom, komaj, ἄτερ σπουδῆς brez truda; b) resno, v resni stvari χαριεντίζομαι, nalašč, hotoma.

σπυρίς, ίδος, ἡ ion. (s)pleten koš, mreža za ribe, sak.

στάζω [Et. iz σταγjω, gl. σταγών. – Obl. fut. στάξω, aor. ἔσταξα, pass. pf. ἔσταγμαι, aor. ἐστάχθην, ἐστάγην, adi. verb. στακτός, ep. aor. στάξα]. 1. intr. kapljam, rosim, tečem, ἔκ τινος iz česa, τινί in τινός s česa, ἐν αἵματι στάζουσα χεῖρ okrvavljena (krvava) roka, ἱδρῶτι potim se. 2. trans. kapljam, lijem, vlivam, τινί τι komu kaj, ἔν τινι v kaj.

στα-μίς, ῖνος, ὁ (ἵστημι) [dat. pl. ep. σταμίνεσσι] 1. stojalo. 2. prečna bruna, ki so vezala ladjine boke, oporni steber. 3. podpora, ki je vezala ladjina rebra s podom (ἔδαφος z ἴκρια); po drugih: ladjina rebra.

στασιάζω (στάσις) povzročim vstajo, upor; vstajam, upiram se, vzdigujem se proti komu; sem nesložen (razprt), prepiram se, τινί, πρός τινα s kom, ὑπέρ τινος, περί τινος zaradi česa.

σταυρόω 1. zabijam kole (palisade), obdam s priostrenimi koli (palisadami), obkólim. 2. NT križam.

σταύρωμα, ατος, τό zabijanje kolov, kolje, palisade, s palisadami utrjen kraj, obkop.

στέγη, ἡ στέγος, ους, τό 1. a) pokrivalo, odeja; b) streha, krov, hiša, stanovanje, soba, šator ἕρκειος. 2. pl. (s πετρήρεις) votlina, pečina, špilja; žara (Sof. El. 1165).

στέγω [Et. kor. (s)teg, pokriti; strslov. ostegъ, obleka, lat. tego, tegulum, toga, nem. Dach. – Obl. aor. ἔστεξα]. 1. krijem, po-, zakrivam; a) obdajam, shranim, obsežem; b) skrivam. 2. a) varujem, branim, ščitim, odvračam τοξεύματα, ναῦς μὴ στέγουσα ladja, v katero vdira voda, razpokana; b) zamolčim, ne izdam σιγῇ; c) prenašam, pretrpim πάντα NT.