Franja

νῆσσα, ἡ [Et. νῆ iz νᾶ, ń̥, lat. anas. atis, slov. otva (o iz on), nem. Ente] raca.

νῆστις, ιος, ὁ, ἡ (νη, ἔδω) kdor se posti, tešč, trezen, lačen NT.

νήφω [Et. dor. ναφω iz nāgwhō, nem. nüchtern (stvn. nuohturn)] 1. sem (zmeren) trezen, ne pijem vina, nisem pijan. 2. pren. sem pameten ali preudaren NT.

νοέω [fut. νοήσω itd.; ion. aor. act. ἔνωσα, pf. νένωκα, pass. νένωμαι] 1. act. a) zaznam, opazim, zapazim, spoznam, uvidim, vem; pogosto v zvezi z ἰδεῖν, ὀφθαλμοῖς, ἐν ὀφθαλμοῖς, s ὡς in zavisnim vprašanjem, tudi s pt. νοέω κακὸν ἐρχόμενον; b) α.) mislim, preudarjam, presojam, razmišljam, νόον νοέω gojim, snujem načrte, ἐπ' ἀμφότερα, ἐν φρεσί, κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν; pt. νοῶν, νοήσας pameten, razumen, preudaren; β.) menim, mislim, sem mnenja ἄλλα, ὀρθά mislim prav, sem pravega prepričanja; τόδε νοῶ κράτιστον to smatram za najboljše; γ.) izmislim, pripravljam ἄλλα, νόστον τινί; z inf.: mislim na kaj, nameravam, namenjen sem, κακά τινι želim komu kaj hudega, οὐ νοέω ne mislim na kaj, opuščam misel na kaj; c) o besedah: značim, pomenim. 2. med. a) preudarjam, premišljam pri sebi; b) sklenem.

νομίζω [fut. νομιῶ itd.] (νόμος) 1. priznavam kot običaj, smatram za šego (navado), po navadi upotrebljam, rabim φωνήν, ἀσπίδα, imam navado, navajen sem τιμᾶν; sprejemam, uvajam kot običaj, kot zakon, odrejam, ukazujem; pass. νομίζεται navada (šega, običaj, običajno, prav) je, obred veli; νομιζόμενόν ἐστι šega je, navada je; νομιζόμενος običajen, navaden, τὰ νομιζόμενα običaj, navada, odredba, običajna plača; τὰ νομισθέντα ἀεί nikoli ne zanemarjen običaj, θεοῖς bogovom dolžne daritve; včasih se rabi kakor χρῆσθαι z dat: νομίζουσιν Αἰγύπτιοι οὐδ' ἥρωσι οὐδέν nimajo nič določenega za heroje, ne časte herojev, slično φωνῇ νομίζουσιν Σκυθικῇ rabijo, govore odnekdaj skitski jezik. 2. a) pripoznavam koga za kaj, smatram za kaj τινά τι; b) mislim, menim; pf. prepričan sem, uverjen sem z acc. c. inf.; c) θεούς verujem v bogove, priznavam bogove; d) νόμιζε s pt. = εὖ ἴσθι; Ksen. An. VI. 6, 24 νόμιζε ἄνδρα ἀγαθὸν ἀποκτείνων(pa tudi ἀποκτείνειν); pass. smatram se za lastnino τινός, posvečen sem komu; πρός τινος sem (veljam) pred kom.

νόστιμος 2 ep. 1. ki spada k vrnitvi, ἦμαρ dan vrnitve, povratek. 2. ki se more vrniti, domov se vračajoč, οὐκέτι νόστιμός ἐστι ne more se več povrniti.

νοσφίζω [fut. νοσφιῶ, aor. ἐνόσφισα, pass. pf. νενόσφισμαι, aor. ἐνοσφίσθην, med. aor. ἐνοσφι(σ)σάμην] 1. act. a) odstranjujem, odpravljam, ločim; b) oropam, βίου τινά oropam koga življenja, vzamem življenje; c) ubijem. 2. med. a) odstranjujem se, ločim se, odhajam, τινός od koga; zapuščam, puščam na cedilu παῖδα; b) odtujujem se, odvračam se od koga μᾶλλον, ne maram za, zatajim σέ Sof. O. T. 693; c) pridržim zase, poneverim, utajim NT.

νύν, νύ enkl. [Et. lat. nu: nudius, strslov. nyně, zdaj, nem. nun, nu, gršk. νύ, νῦν] v takih razmerah, tedaj, torej, pa, pač, seveda, τί νυ zakaj (čemu) neki, οὔ νύ τοι morda (pa) vendar ne.

νώδυνος 2 (νη-, ὀδύνη) poet. kar blaži, olajšuje bolečine, bolečine olajšujoč.

νώνυμ(ν)ος 2 (νη in ὄνομα) ep. neznan, brez slave, neslaven.

οἰκητός 3 (οἰκέω) 1. naseljen, obljuden. 2. pripraven za stanovanje, οὐδ' οἰκητός nihče ne sme bivati v njem.

ὀλίγος 3 [Et. sor. λοιγός] comp. ὀλ(ε)ίζων, sup. ὀλίγιστος 1. adi. malo (njih); malo število, neznaten, majhen, kratek (o času), nizek, plitev (o reki), slab, tih (glas) Včasih ga je treba prevesti s premalo: ἐόντων αὐτῶν ὀλίγων ἀλέξασθαι τὸν Mήδων στρατόν premalo jih je bilo, da bi mogli odbiti, δέκα νῆες ὀλίγαι ἀμύνειν premalo jih je, da bi pomagale. 2. subst. οἱ ὀλίγοι manjšina, oligarhi; boljari, plemenitniki (ki so na čelu oligarhiške države); ὀλίγον nekaj malega, ὀλίγα malo imetja, κατ' ὀλίγους v malih oddelkih. 3. adverbialne zveze: a) ὀλίγον (τι), ὀλίγῳ malo, nekoliko, za malo, ὀλίγῳ πρότερον (ὕστερον) le malo prej (pozneje); b) ὀλίγου za malo, skoraj, malodane, tudi ὀλίγου δεῖν skoraj, malodane, ὀλίγου εἰς χιλίους skoraj do tisoč; c) ὀλίγα redkoma; d) δι' ὀλίγου ne daleč, v majhni razdalji, blizu, v kratkem, kmalu potem, δι' ὀλίγων na kratko, v malo besedah NT; e) εἰς ὀλίγον na majhen prostor, ἐς ὀλίγον ἀφίκετο τὸ στράτευμα νικηθῆναι malo je manjkalo, pa bi bila vojska premagana; f) ἐν ὀλίγῳ v kratkem (času), skoraj NT, na majhnem prostoru; ἐν ὀλίγοις μέγας ποταμός reka velika kakor malokatera druga; g) ἐξ ὀλίγου hitro, nenadoma; h) ἐπ' ὀλίγα (πιστός) v malem (zvest) NT; i) παρ' ὀλίγον skoraj, komaj; παρ' ὀλίγον ποιοῦμαι malo cenim; j) κατ' ὀλίγον po malem, polagoma. 4. adv. ὀλίγως komaj, malo poprej NT.

ὀλιγωρέω (ὀλίγωρος) malo cenim, zaničujem, preziram, zanemarjam, ne brigam se za τινός.

ὀλιγωρία, ἡ, ion. -ίη zaničevanje, preziranje, zanemarjanje, lahkomiselnost, brezobzirnost, ἐν ὀλιγωρίᾳ ποιοῦμαι ne maram za, preziram.

ὄλυνθος, ὁ zimska smokva (ki ne dozori), NT smokva (drevo).

ὄνομαι dep. ep. ion. [Et. lat. noto, are, nota. – Obl. 2 sg. ὄνοσαι, opt. ὄνοιτο, imper. ὄνοσο, fut. ὀνόσομαι, aor. ὠνοσάμην, ὠνάμην in ὠνόσθην, ep. οὔνομαι, fut. ὀνόσσομαι, aor. ὀνοσ(σ)άμην]. 1. grajam, zasramujem, sramotim; psujem, zmerjam, zaničujem, preziram τί, τινά, zametam zaradi česa τινός. 2. nezadovoljen sem s čim, pritožujem se črez kaj τινός, ὅτι; οὐδ' ὧς σε ἔολπα ὀνόσσεσθαι κακότητος a tudi tako, upam, se ne boš pritoževal zaradi (premajhne) nesreče.

ὀνομαστός 3, ion. οὐνομαστός 3 (adi. verb. od ὀνομάζω) 1. kar se sme imenovati, omeniti, izrekljiv, οὐκ ὀνομαστός kar se ne more ali ne sme imenovati, neizrekljiv, lat. infandus. 2. sloveč, na glasu, znamenit, slaven, ἐπί τινι zaradi česa.

ὅ-ποι adv. (kor. k ποῖ) 1. kam, kamor, ὅποι ἄν, ὅποι ποτέ kamor (že) koli; μέχρι ὅποι dokod, kako daleč, ὅποι προσωτάτω kolikor mogoče daleč. 2. včasih = kje, ἔχεις διδάξαι δή μ' ὅποι καθέσταμεν (= ὅποι ἐλθόντες νῦν ἐσμέν) ali mi veš povedati, kje sva se ustavila? οὐκ οἶσθ', ὅποι γῆς οὐδ' ὅποι γνώμης φέρει ne veš, kje si in kaj misliš. 3. = ὅπως kako, τοὺς σοὺς ὅποι θεοὶ πόνους κατοικτιοῦσιν οὐκ ἐχω μαθεῖν kako se bodo bogovi usmilili tvojih nadlog, ne umem.

ὁ-ποῖος 3, ep. ὀπποῖος, ion. ὁκοῖος (korel. k ποῖος, relat. in v indir. vpraš.) kakšen, kakov, takšen, ki; z ἄν: kakršenkoli, kdorkoli, karkoli, ὁποῖός τις οὖν kakršenkoli, ὁπποῖ' ἄσσα kakšne neki, ὁποῖα ἄττα kakršne pač (neki), ῥήγνυται ὁποία δὴ φλέψ neka žila, ὁποῖόν τί ἐστι z inf.: kaj pomeni; kot adv. stoji Sof. O. R. 915 οὐδ' ὁποῖ' ἀνὴρ ἔννους ne kakor pameten mož.

ὅπου adv., ion. ὅκου (korel. k ποῦ), poet. ὁπόθι, ep. ὁππόθι (korel. k πόθι) 1. kje, kjer, ὅπου ἄν kjerkoli, povsod, kjer; ἔσθ' ὅπου na mnogih krajih, οὐκ ἔστιν ὅπου nikjer, οὐκ ἦν, ὅπου οὐ ni bilo kraja, kjer bi ne, povsod, ὅπου μή razen kjer, ὅπου τῶν λεγομένων kje v razgovoru. 2. čas.: kadar, tedaj ko, οὐκ ἔσθ' ὅπου nikoli, nikdar. 3. vzročno: ker, ker že. 4. pogojno: če, ako.