Franja

προ-φέρω in med. [gl. φέρω; praes. cj. 3 sg. ep. προφέρῃσι] nosim pred kom I. trans. 1. a) naprej nosim, naprej spravim, odnesem, ugrabim (θύελλα), τί, τινὰ εἴς τι; pren. pospešujem, pomagam μέγα ἐς τὸ κτήσσαθαι; b) prinašam, donašam μάστακα. 2. a) pripeljem pred koga, privedem σφάγια; spravim na dan, kažem, dokažem μένος, začnem πόλεμον; ἔριδα kažem vnemo, spuščam se v tekmo; b) navajam, omenjam μῦθον, ξυνωμοσίαν; javljam, zapovedujem (o proročišču); ὀνείδεα obkladam (obsipam) s psovkami; c) predlagam, nasvetujem, ponujam ἔριδα; d) očitam, oponašam komu kaj τινί τι, δῶρα. II. intr. odlikujem se, presegam, nadkriljujem τινός τινι, εἴς τι z ozirom na kaj, v čem.

πτηνός 3 in 2, dor. πτᾱνός (πέτομαι) 1. a) krilat, perotast, leteč, θῆραι lov na ptice, τὰ πτηνά ptice; b) goden (o mladih ptičih). 2. pren. (u)bežen, plah, uren, hiter, nagel.

πῶς, ion. κῶς 1. vpraš. členica: kako, na kak način, zakaj ? Včasih izraža željo: πῶς ἂν θάνοιμι o da bi umrl; πῶς γάρ kako neki? elipt. gotovo ne, nikakor ne; πῶς δή; kako vendar to? πῶς οὐ kako ne bi, vsekakor. 2. v vzkliku: kako zelo! NT.

ῥέπω [Et. iz ϝρέπω, kor. werp, gl. ῥάπτω. – Obl. fut. ῥέψω, aor. ἔρρεψα, ep. impf. ῥέπον]. 1. nagibam se, spuščam se, padam (o tehtnični skledici), odločujem, dobivam premoč, zmagujem ταῦτα ῥέψειν ἔμελλε, αἴσιμον ἦμάρ τινος njegova usoda se je odločila. 2. nagibam se kam, obračam se, zadenem koga ἐπὶ τι, φιλεῖ γὰρ τοῦτο μὴ ταύτῃ ῥέπειν to se navadno ne odloči tako, σαφῶς τοῦτ' ἔστι τοὔργον εἰς ἐμὲ ῥέπον jasno je, da bodo mene (ob)dolžili umora.

ῥέω in med. [Et. iz σρέϝω, kor. sreu-, slov. o-strov, nem. Strom (str iz sr), reka Strimon v Traciji. – Obl. fut. ῥυήσομαι, ῥεύσομαι, NT ῥεύσω, aor. ἐρρύην, ἔρρευσα, pf. ἐρρύηκα, adi. verb. ῥυτός; ep. impf. ἔρρεεν, ῥέεν, aor. ῥύην]. 1. a) tečem, curljam, kapljam, lijem, κατά, ἔκ τινος iz česa doli, izlivam se, ὀξέος τοῦ ῥεύματος tečem s hitrim tekom, γαῖα αἵματι plava v krvi, letam ἐκ χειρῶν βέλεα, ἱδρῶτι pot mi lije ali teče; b) pren. odpadam, izpadam τρίχες, κατ' οὖρον grem svojim potom. 2. a) razpadam, razpuščam se, minevam, ginem, končam se σῶμα; b) o govoru: tečem (gladko in obilno); c) o govorici: širim se, raznesem se; d) privalim se, priderem, planem na koga, πολὺς κατά τινος obilno in obširno govorim proti komu.

ῥῑγόω [skrč. at. v ω mesto ου: ῥιγῶ, -ῷς, ῷ, ῶμεν, inf. ῥιγῶν in ῥιγοῦν, fut. ῥιγώσω, aor. ἐρρίγωσα, ep. inf. fut. ῥιγωσέμεν] prezebam, zebe me, mraz mi je.

σαπρός 3 [Et. iz qjāqw̲, sor. σήπω] 1. gnil, pokvarjen (o ribah); slab, trohnel δένδρον NT. 2. neraben; nečist λόγος NT.

σείω [Et. iz tweis-ō, stresti. – Obl. fut. σείσω, aor. ἔσεισα, pf. σέσεικα, pass. pf. σέσεισμαι, aor. ἐσείσθην, adi. verb. σειστός; ep. impf. σεῖον, med. σειόμην, ἐσσείοντο, aor. σεῖσα, med. σεισάμην]. 1. act. a) trans. tresem, stresam, po-, pretresem, maham, vihtim σανίδας, ζυγόν, ἡνίας, κάρα majem z glavo, ὁ θεὸς σείει(sc. τὴν γῆν) bog je poslal potres; b) intr. σείει potres je. 2. med. in pass. tresem se, trepetam, drhtim, premikam se semtertja εἰνὶ θρόνῳ, bojim se, majem se ὀδόντες.

σκέπτομαι d. m. [Et. sor. σκοπέω, po metatezi iz kor. spek', lat. -spex (n. pr. au-spex), σκοπός, specio, speculum, nem. spahen, Späher. – Obl. fut. σκέψομαι, aor. ἐσκεψάμην, pf. ἔσκεμμαι tudi s pas. pom.] 1. a) gledam (okrog sebe), ogledujem, opazujem ῥοῖζον, (po)gledam koga ἔς τινα, μετά τινα; b) o-, zapazim, spoznam ἔκ τινος, motrim, gledam τινά, τί. 2. opazujem položaj, preiskujem, preudarjam, premišljam, pregledujem, pretresam, izmislim τύχην, πρὸς ἐμαυτόν pri sebi, s sledečim αἴ κεν, εἰ, ἐάν, πότερον … ἡ itd.; ἐσκεμμένος ἥκω pridem s premišljenim predlogom, ἐσκεμμένα λέγω govorim, kar sem dobro preudaril (premišljeno). 3. skrbim za kaj, oziram se na kaj τί, τὸ δίκαιον.

σκοτόω (σκότος) o-, zatemnim, pomračim; pass. stemnim se NT, σκοτοῦμαι tema se mi dela pred očmi.

σκυλεύω (σκῦλον) vzamem ubitemu sovražniku bojno opravo, (o)plenim, (o)ropam, ugrabim τὶ ἀπό τινος.

σπιδής 2 ep. [Et. lat. spissus (iz spid-s-o), kor. spē(i), gl. σπάθη] raztegnjen, prostran, širok.

σπουδαιολογέομαι med. (λέγω) pogovarjam se s kom o resnih (važnih) zadevah, resno govorim s kom.

στάχυς, υος, ὁ [Et. kor. ste(n)gh-, nem. Stange, Stengel, slov. stožje, stog] ep. klas, sad, zarod, otrok, γηγενής o Spartih, ki so vzrastli iz zemlje.

στεφανόω 1. act. a) opašem, oklepam, obdajam, ovijam; b) opletam, (o)venčam, krasim; olepšam, odlikujem. 2. pass. a) venča me kdo; pf. ovenčan sem; b) περί τι, ἀμφί τινα ležim okrog česa, obdajam, ἄστρα τά τ' οὐρανός ἐστεφάνωται s katerimi je ovenčano (okrašeno) nebo. 3. med. a) ovenčam se; b) ovenčam si kaj, odlikujem, častim, obdarujem koga s čim τινί.

στόμα, ατος, τό [Et. nem. Stimme (got. stibna; bn iz mn)] 1. usta, στόμα πρὸς στόμα λαλέω govorim iz ust do ust (osebno) NT; a) pogosto pren. grlo, jezik, govor, beseda, τὸ τᾶς εὐφήμου στόμα φροντίδος ἱέντες pošiljajoči tihe izjave (vzdihe) pobožnega srca, θηλύνομαι στόμα postanem mehek, ne morem več govoriti trdih besedi, ὑπίλλω στόμα pokorno molčim pred kom, ἐλευθεροῖ στόμα ohrani si jezik čist, τὸ στόμα ὀξύνω nabrusim jezik, ἀπὸ στόματος λέγω povem na izust (na pamet); τὸ θεῖον στόμα božje besede, božji glas, ἀνὰ στόμα (ἀνὰ, διὰ στόματος, ἐν στόμασιν) ἔχω ali ἄγω τινά imam na jeziku, vedno govorim o kom; ἐν ἑνὶ στόματι δοξάζω enoglasno hvalim (slavim) NT; κρίνω ἐκ τοῦ στόματος sodim koga po besedah; b) lice, obraz; c) izliv, ustje, izhod, vhod, ἑπτάπυλον στόμα sedmerovraten vhod = mesto s sedmimi vrati; d) žrelo, prepad πολέμου, ὑσμίνης; e) odprtina, razpoka, širina, τὸ κάτω στόμα spodnja širina jarka. 2. a) sprednja stran česa, ospredje, pročelje, čelo vojske, οἱ κατὰ στόμα sovražniki, ki stoje nasproti našemu pročelju, κατὰ στόμα v prvi bojni vrsti, spredaj, v ospredju, na vrhu; b) ost (kopja); c) rob, rez(ina), ostrina meča.

συγ-γίγνομαι d. m., ion. συγγῑ́νομαι 1. shajam se, družim se, bivam, občujem s kom, prebivam pri kom τινί; pos. a) pomagam komu τινί; b) sem učitelj koga, učim koga, sem učenec koga, učim se od koga τινί, ὁ συγγιγνόμενος učenec; c) razgovarjam se s kom o čem τινὶ περί τινος. 2. telesno se združim s kom, živim s kom v zakonu τινί, ἐπὶ γάμῳ τινί oženim se s kom.

συγ-γιγνώσκω, ion. συγγῑνώσκω I. act. 1. a) sem istega mnenja s kom, soglašam, skladam se, strinjam se s kom τινί, μετά τινος, τί v čem, μετὰ πολλῶν τὴν ἁμαρτίαν ξυνέγνωσαν z mnogimi so dobili isto krivo mnenje (so zabredli v isto zmoto); b) priznavam, spoznavam, izprevidim, pripuščam, kaj τί, vdajam se τινί, s pt., inf., acc. c. inf., παθόντες ἂν ξυγγνοῖμεν ἡμαρτηκότες kadar umrjem, bom spoznala, da sem grešila. 2. vem kaj s kom vred, čutim, zavedam se, svest sem si, s pt.: συγγιγνώσκω ἐμαυτῷ ἡμαρτηκώς zavedam se, da sem grešil, συγγιγνώσκομεν αὐτοῖσι ἡμῖν οὐ ποιήσασι ὀρθῶς da nismo prav ravnali. 3. odpuščam, prizanašam τινί τι, τινί τινος. II. med. 1. priznavam (o sebi) inf., acc. c. inf., οὐκέτι εἶναι δυνατός da ne more več. 2. = act. priznavam, pri-, dopuščam, vdajam se, soglašam, συγγιγνωσκόμενος odjenljiv. 3. odpuščam, potrpim, prizanašam, τινί kaj.

συγ-κάθημαι dep., ion. συγ-κάτημαι 1. sedim skupaj, imam sejo, ἔν τινι v čem, posvetujem se s kom, περί τινος o čem. 2. sedim pri kom, stanujem pri kom ali skupaj s kom τινί.

συγ-κατατίθεμαι med. pristajam na kaj, zlagam, strinjam se s kom NT, τὴν αὐτὴν δόξαν περί τινος sem o čem istega mnenja kakor kdo drugi.