Franja

σαλεύω (σάλος) 1. trans. vihtim, majem, tresem, potresam; razdražim, premaknem, vzdignem (ljudstvo) NT. 2. intr. in pass. majem se, zibljem se, zganem se, dam se oplašiti, omahujem, τὰ σαλευόμενα omajane (izpremenljive) stvari NT; pren. πόλις σαλεύει je v nevarnosti, Ἐλέκτρα je nesrečna.

Σαρπηδών, όνος, ὁ [ep. tudi Σαρπήδοντος, voc. Σαρπῆδον] 1. Zevsov sin, poveljnik Likijcev. 2. Pozejdonov sin, katerega je ubil Heraklej v Trakiji; po njem se imenuje Σαρπηδονίη ἄκρη trakijski rt nasproti Imbru.

σβέννῡμι [Et. idevr. zgwes-neu-mi, kor. (z)gwes, (z)gwōs, slov. gasiti (iz gwōs), u-gas-niti. – Obl. trans. fut. σβέσω, aor. ἔσβεσα, inf. ep. σβέσσαι, pass. pf. ἔσβεσμαι, aor. ἐσβέσθην, adi. verb. σβεστός] intr. σβέννυμαι, fut. σβήσομαι, aor. ἔσβην, pf. ἔσβηκα 1. trans. a) po-, ugasim, u-, zadušim, ukrotim, (po)tolažim, pomirim ὕβριν, δίψαν, χόλον; b) oviram, podkopavam, preprečim. 2. intr. in pass. ugasnem, poneham, minem, poležem se NT.

σβεστήριος 3 (σβέννυμι) ki se rabi za gasitev, pripraven ali koristen za gasitev, τὸ σβεστήριον gasilo.

σεβάζομαι [aor. ep. σεβάσσατο, NT ἐσεβάσθην] sem komu v strahu, bojim se, spoštujem, častim τί NT.

σεβίζω poet. [aor. ἐσέβισα] bojim se, spoštujem, častim.

σέβω in dep. [Et. iz kor. tjegw̲, σεμνός iz σεβνος – aor. pass. ἐσέφθην] 1. bojim se, strah me je česa, sramujem se. 2. a) spoštujem, častim, molim; b) zelo čislam, cenim.

σείω [Et. iz tweis-ō, stresti. – Obl. fut. σείσω, aor. ἔσεισα, pf. σέσεικα, pass. pf. σέσεισμαι, aor. ἐσείσθην, adi. verb. σειστός; ep. impf. σεῖον, med. σειόμην, ἐσσείοντο, aor. σεῖσα, med. σεισάμην]. 1. act. a) trans. tresem, stresam, po-, pretresem, maham, vihtim σανίδας, ζυγόν, ἡνίας, κάρα majem z glavo, ὁ θεὸς σείει(sc. τὴν γῆν) bog je poslal potres; b) intr. σείει potres je. 2. med. in pass. tresem se, trepetam, drhtim, premikam se semtertja εἰνὶ θρόνῳ, bojim se, majem se ὀδόντες.

σελαγέω in med. (σέλας) žarim, svetim se, bliščim se.

σεμνῡ́νω 1. act. a) sijajno, prekrasno uredim, ταῦτα περὶ ἑωυτόν obdal se je s takim sijajem (veličastvom); b) povzdigujem, častim, olepšavam, pretiravam. 2. med. z aor. med. in pass. ponašam se, baham se, ustim se, sem ponosen.

σεύω ep. poet. [Et. iz kor. qjeu-, vzbuditi, vzdigniti. – Obl. impf. ἔσσευον, aor. ἔσσευα, med. ἐσσευάμην; ep. impf. σεῦον, aor. σεῦα, σευάμην; σεύομαι: impf. ἐσσευόμην, aor. 2 med. ἐσσύμην, ἔσσυο, ἔσ(σ)υτο, σύτο, pt. σύμενος; pass. ἐσσύθην, pf. ἔσσυμαι, pt. ἐσσυμένος, plpf. ἐσσύμην, ep. med. praes. 3 sg. σεῦται]. I. trans. act. in med. 1. storim, da se kaj hitro giblje; a) zapodim, poženem, tiram pred seboj, gonim, podim, priganjam, ščuvam na ἐπί τινι; b) od-, prepodim, preženem, hitro odpeljem ἀπὸ χθονός; c) storim, da se ulije, izvabim αἷμα. 2. vihtim, mečem, lučam. II. intr. med. in pass. 1. a) hitro se gibljem (premikam), hitim, tečem, derem, drevim (se), vihram, planem iz česa; adv. ἐσσυμένως hitro, urno; b) πάλιν hitim nazaj; odhitim. 2. pren. žene me kaj, prizadevam si, hrepenim, želim, ἐσσύμενος zelo željen česa, pohlepen po τινός.

σῆμα, ατος, τό, dor. σᾶμα [Et. iz kor. dhjā-, misliti] 1. znamenje, znak; a) (od boga poslano) usodno znamenje, pomembno čudežno znamenje, čudež; b) sled; c) znamenje, naj se kaj stori; v vojni: geslo, povelje. 2. slika, podoba; a) pečat; b) črke, pismenke; c) bojno znamenje, zastava, znak; d) grob(išče,) nagrobni spomenik, σῆμα κέω napravim (nasujem) gomilo; e) dokaz τινός.

σημαίνω [fut. σημανῶ, aor. ἐσήμηνα, (-μᾱνα), pf. σεσήμαγκα, pass. pf. σεσήμασμαι, 3 sg. -ανται, inf. -άνθαι, pt. -ασμένος, aor. ἐσημάνθην, fut. σημανθήσομαι; med. fut. σημανοῦμαι, aor. ἐσημηνάμην; ep. fut. act. σημανέω, aor. σήμηνα] I. act. 1. zaznamenujem, označujem, zapečatim; πλῆθος obračam pozornost na. 2. a) dam znamenje, da se kaj izvrši, dam geslo, povelje (v vojni), dogovorim se s kom po znamenju, τὸ πολεμικόν dajem (s trobento) znamenje, ἀνακώρησιν za umik, impers. σημαίνει zatrobi se; b) sploh: dam povelje, zapovedujem, velim, ukazujem, sem komu gospodar (poveljnik) τινί, τινός (ep.), ἐπί τινι, z inf.; c) kažem, razglašam τί; d) o bogovih: dajem, pošiljam usodno znamenje, naznanjam prihodnost; o stvari: pomenjam. 3. a) javljam, naznanjam, sporočam (da se je kaj zgodilo) πρός τινα; s pt. Κρέοντα προσστείχοντα da se Kreon bliža; b) tolmačim, razlagam; c) dokazujem. II. med. 1. označujem kaj za svoje (za sebe), (za)pečatim si, dam si zapečatiti. 2. spoznavam iz znamenj, sklepam, domnevam.

σημαντρίς, ίδος, ἡ (σημαίνω) ion. pečatna zemlja (glina), v katero se vtisne pečat γῆ.

σήπω [fut. σήψω, aor. ἔσηψα, pass. aor. ἐσάπην, fut. σαπήσομαι, adi. verb. σηπτός, pf. 2 σέσηπα, ep. aor. pass. cj. 3 sg. σαπήῃ] 1. trans. storim, da kaj zgnije, pokvarim. 2. intr. (se)gnijem, (s)trohnim.

Σιληνός, ὁ Σειληνός Silen, vzgojitelj in spremljevalec Bakhov; pl. veliki Silenovi kipi, ki so se dali odpreti in so jih rabili za shranjevanje majhnih, a dragocenih kipov.

σίλφιον, τό [Et. ni indoevr. izv.] ion. silfion (dišeča rastlina; njeno stebelce so jedli, sok pa se je rabil kot zdravilo in začimba).

Σῑ́συφος, ὁ 1. Ajolov sin, Glavkov oče, po drugi pripovedki tudi oče Odisejev, ki se zato imenuje Σισυφίδης, ου, ὁ; Sizif, zelo prekanjen človek, je ustanovil Efiro = Korint. 2. priimek Derkilidov.

σῑτέομαι d. p. (σῖτος) [impf. iter. ep. σιτέσκοντο] hranim se, jem, uživam τινί, τί.

σῑτίζω 1. act. hranim, redim. 2. med. hranim se, jem.