Franja

πεζομαχέω (πεζο-μάχος) borim se peš (na kopnem); opp. ναυμαχέω.

πεζο-μάχος 2 (μάχομαι) ki se bori peš ali na suhem.

πείθω [Et. lat. fīdus, foedus; fido (iz bheidhō). – Obl. fut. πείσω, aor. ἔπεισα, pf. πέπεικα, pass. pf. πέπεισμαι, aor. ἐπείσθην; med. fut. πείσομαι, pf. 2 act. πέποιθα; ep. impf. πεῖθον, fut. inf. πεισέμεν, aor. 2 πέπιθον, cj. 3 sg. πεπίθῃσι, k temu fut. πεπιθήσω, pf. 2 cj. 1 pl. πεποίθομεν, plpf. πεποίθεα, 1 pl. ἐπέπιθμεν, aor. 2 med. πεπιθόμην, πιθόμην]. I. act. 1. trans. a) prepričam, pregovorim, preverim, uverim, τινά τι koga o čem; τὸ πεῖθον razlog, πείθω ἐμαυτόν prepričan sem, verujem, ταῦτα ἔπειθε to mnenje je zmagalo; b) pregovorim (koga k čemu) τινά τι, pridobim, pripravim koga k čemu, napotim koga, skušam pregovoriti, svetujem z inf., ὡς; πείθων, πείσας s prigovarjanjem, z dobrimi ali prijaznimi besedami (razlogi), τὰ πείθοντα ἐσθίω jem, kar vzbuja tek, φυλάττομαι τὰ πείθοντα varujem se pred izkušnjavo; c) premamim, (pre) varam, zapeljem γυναῖκα, podkupim χρήμασι, δώροις, najmem μισθῷ; d) izprosim, pregovorim s prošnjami, potolažim, pomirim, podpihujem NT; e) vzbudim, razburim θυέλλας. 2. intr. pf. πέποιθα a) sem prepričan, sem uverjen; b) verujem, zaupam, zanašam se, računam na kaj, nadejam se, opiram se na kaj τινί, ἔν τινι, ἐπί τινι, ἐπί τινα NT, acc. c. inf. II. pass. in med. 1. dam se pregovoriti (prepričati, pripraviti, preprositi), ὑπό τινος od koga, τί, εἴς τι k čemu, acc. c. inf., ὡς, ὥστε, ὅπως itd. 2. slušam, sem pokoren, pokorim se, γήραι vdam se = potrpežljivo prenašam, δαιτί vdam se želji po obedu, νυκτί sledim vabilu noči, uležem se k počitku, πείθεσθέ μοι ῥαβδοῦχον ἑλέσθαι ubogajte in izvolite. 3. verujem, zaupam τινί, ταῦτ' ἐγώ σοι οὐ πείθομαι tega ti ne verujem; pf. πέπεισμαι prepričan sem, uverjen sem.

πεῖρα, ἡ, ion. πείρη [Et. iz περjα, kor. per, prodreti, lat. per-iculum, ex-per-ior, nem. Gefahr (stvn. fāra)] 1. poskus, izkušnja; izkustvo, λαμβάνω napravljam poskus, poskušam, ἐν ἐμαυτῶ πεῖραν λαμβάνω poskusim na sebi, vem iz lastne izkušnje; πεῖραν δίδωμι, παρέχω dajem dokaz, dokazujem, uresničim se (Dem. 18, 195), ἐν πείρᾳ τινὸς γίγνομαι poznam koga iz lastne izkušnje, občujem s kom, ἀπὸ πείρης γίγνεταί τι po poskušnji prideš do česa. 2. podjetje, naklep, nakana, napad.

πεῖραρ¹, ατος, τό ep. [Et. iz περ-ϝ r̥-, kor. per; gl. πείρω] 1. kraj, rob, konec, meja γαίης, πόντου. 2. pren. a) dovršitev, odločitev, izid, πεῖραρ αἱρέομαι grem po razsodbo, razsodi se mi; b) glavna stvar, ἑκάστου πείρατ' ἔειπεν vse mu je natančno razložil; c) τέχνης umetno orodje, sredstvo, pomoček.

πεῖραρ², ατος, τό vrv, povodec, vojka, vajet; νίκης πείρατ' ἔχονται ἐν ἀθανάτοισιν θεοῖσι vajeti t. j. odločitev zmage je v božjih rokah; τοὶ δ' ἔριδος καὶ πολέμοιο πεῖραρ ἐπαλλάξαντες ἐπ' ἀμφοτέροισι τάνυσσαν izmenoma so potegnili vajete vojne zdaj na eno, zdaj na drugo stran, tako da so se ti bojevali s premenljivo srečo = zapletli so oba dela v trajen boj (gl. ἐπαλλάσσω); pren. zanka, zadrga ὀλέθρου, ὀϊζύος (= poguba, beda).

πειράω, ion. πειρέω, nav. med. πειράομαι (πεῖρα) [fut. πειρᾱ́σω itd.; ep. πειρήσω, med. fut. πειρᾱ́σομαι, aor. ἐπειρασάμην in ἐπειράθην (tudi v pas. pom.); pf. πεπείραμαι, adi. verb. πειρατέον; ep. ion. πειρήσομαι, aor. pass. inf. πειρηθέμεναι; ion. praes. opt. 3 pl. πειρῴατο, plpf. 3 pl. ἐπεπειρέατο] poskušam 1. izkušam, poskušam, trudim se, prizadevam si, lotim se česa, podvzamem kaj; s ὡς, ὅπως, εἰ, μή ali inf. 2. preskusim kaj, poskusim, izkušam kaj, preiskujem, poizvedujem, izprašujem τινός, τί; posebno a) uživam, pokusim kaj (ironično) ὀϊστοὶ τῶν τάχ' ἔμελλον πειρήσεσθαι; b) poskušam svojo srečo v (na) čem, ἔργου, ἄθλου; c) poskušam se v čem ἔπεσι, μύθοις, ποσίν, ἐγχείῃ, ἐν ἔντεσι; d) poskušam napad, napadam πόλεως, μήλων, χωρίου; tudi merim se s kom, začnem boj s kom τινός; e) izkušam, hočem zapeljati τινά. 3. pf. vem iz izkušnje, doživim, vadil sem se v govoru τινός, ὡς.

πειρητίζω [intens. k πειράω, samo praes. in impf.] ep. izkušam, poskušam τινός in inf., izprašujem, posvedujem po τινός, στίχας ἀνδρῶν poskušam napad na koga, merim se s kom.

πείρω ep. [Et. kor. per, prodreti, slov. na-periti, na-perim = prebosti, lat. porta, porto, are, nem. fahren, führen. – Obl. aor. ἔπειρα, pf. pass. πέπαρμαι, ep. impf. πεῖρε, aor. πεῖρα]. 1. prebadam, nabadam, natikam na κρέα τινί, ὀδύνῃσιν πεπαρμένος mučen od, ἥλοισι πεπαρμένος z glaviči obit. 2. prediram; prebrodim, prejadram, peljem se skozi κύματα, prehodim κέλευθον.

Πεισί-στρατος, ὁ 1. najmlajši Nestorjev sin. 2. atenski tiran (560-527); njegova sinova sta se imenovala Πεισιστρατίδαι.

πειστέον (adi. verb. od πείθομαι) treba je poslušati ali se pokoriti.

πέκω [Et. sor. κτείς iz pk'ten-, lat. pecten, inis; pecto, pexi, pexus. – Obl. aor. ἔπεξα]. ep. češem, grebenam; med. češem se.

πελαγίζω (πέλαγος) stopam čez bregove, razlivam se, poplavljam, πελαγίζει τὰ πεδία stoji pod vodo.

πελάγιος 3 in 2 (πέλαγος) na morju (bivajoč), po morju se vozeč, na širokem morju.

πελάζω (πέλας) πελάω, vzpor. obl. πλάθω poet. πίλναμαι ep. [fut. πελάσω in πελῶ, aor. ἐπέλασα, pass.pf. πέπλημαι, aor. ἐπελάσθην in ἐπλάθην, med. aor. ἐπελασάμην; ep. aor. (ἐ) πέλασσα, cj. 1 pl. πελάσσομεν, aor. 1 med. opt. 3 pl. πελασαίατο, 3 sg. πλῆτο, aor. pass. 3 pl. πέλασθεν] 1. trans. bližam, približujem, primikam τινά τινι, ἱστὸν ἱστοδόκῃ spustim (postavim) jambor v jambornico, Τρῶας νηυσί pustim, da se Trojanci približajo ladjam, στῆθος θαλάσσῃ uležem se s prsi na morje (da plavam), τινὰ ἐς νῆσον ženem (tiram) na otok (k otoku), ἐν σπήεσσι κτήματα spravim v votline, ὀδύνῃσι peham (spravljam) v bolečine, τινὰ χθονί (οὔδει) mečem (podiram, polagam) na tla; ἔπος ἐρέω ἀδάμαντι πελάσσας(sc. αὐτό) hočem povedati besedo, ki je trda (neizpremenljiva) kakor jeklo. 2. intr. in pass. bližam se, približujem se τινί, τινός, (ἔς) τι; prihajam h komu, pridružujem se, družim se ὅμοιον ὁμοίῳ, χθονί spustim se (padem, zgrudim se) na zemljo.

πελάτης, ου, ὁ (πελάζω) 1. poet. kdor se (pri)bliža πάσᾳ εὐνοίᾳ, τὸν πελάταν λέκτρων ποτέ ker se je hotel približati postelji. 2. dninar, težak, najemnik.

πελεμίζω ep. [gl. πάλλω. – aor. ep. πελέμιξα, pass. πελεμίχθην] 1. act. vihtim, maham, majam, pretresam, stresam, τόξον prigibljem, zavijam. 2. pass. tresem se, drhtim, opotekam se, (plašno) bežim nazaj.

πέλω, med. πέλομαι ep. poet. [Et. kor. qwel, vrteti se; lat. colo (iz qwelō), in-cola, inquilinus; colus, preslica; slov. kolo, koleno. – Obl. ep. impf. 3 sg. πέλεν, sink. aor. ἔπλον, 3 sg. ἔπλε; imper. med. πέλευ, impf. iter. πελέσκετο, aor. 2 sg. ἔπλεο, ἔπλευ, 3 sg-. ἔπλετο, pt. πλόμενος]. 1. vrtim se, gibljem se, premikam se, nastajam κλαγγή, prihajam nad koga, (pri)bližam se γῆρας καὶ θάνατος; izhajam iz česa ἔκ τινος, nahajam se na čem. 2. a) = εἰμί sem, bivam, nahajam se; b) = γίγνομαι nastajam, postajam, zgodim se.

πένομαι dep., samo praes. in impf. [Et. kor. pen, napenjati se, truditi se; sor. slov. -pnem, -peti] 1. intr. a) delam, trudim se, imam opravka s čim περί δεῖπνον; b) sem ubog (reven, potreben). 2. trans. ep. pripravljam, pri-, oskrbujem kaj τί, izvršim ταῦτα.

πενταετηρικός 3 ki se vsako peto leto obhaja ἀγών.