Franja

κοπιάω (κόπος) (u)trudim se, delam NT.

κόπτω [Et. slov. kopati, kopito, kopje; sor. skopiti, skopec; lat. capus, kopun. – Obl. fut. κόψω, aor. ἔκοψα, pf. κέκοφα, pass. pf. κέκομμαι, aor. ἐκόπην, fut. κοπήσομαι, fut. 3 κεκόψομαι, ep. pf. act. κέκοπα]. I. act. 1. tolčem, bijem, pobijam, suvam, ranim, ubijam, kóljem βοῦς, grizem, (u)pičim (o kači); odbijam, odrušim, raz-, odsekam κεφαλήν, sekam δένδρα, pustošim χώραν, κόπτων καὶ καίων požigajoč in pustošeč; razbijam, raztolčem γέρρα, poškodujem (ladje). 2. kujem δεσμούς, νόμισμα. 3. trkam, potrkam τὴν θύραν. 4. utrudim, mučim, nadlegujem. II. med. 1. udarjam se. 2. tolčem se, bijem se (po prsih), žalujem. 3. dam si kovati (denar).

κόρδαξ, ᾱκος κορδακισμός, ὁ [Et. kor. sqerād, vrteč se premikati, lat. cardo (ker se vrti)] razuzdan ples.

κορέννῡμι [Et. moreb. nem. Hirse (germ. hir-s-ja) in lat. Ceres, eris, boginja rodovitne zemlje. – Obl. fut. κορέσω, aor. ἐκόρεσα, pass. pf. κεκόρεσμαι, aor. ἐκορέσθην, ep. fut. κορέω, aor. ἐκόρεσσα, opt. med. 3 pl. κορεσαίατο, pf. act. κεκόρηα (s pas. pom.), pass. (ep. ion.) κεκόρημαι]. 1. act. nasitim, nasičujem τινά τινι, τί τινος s čim. 2. med. z aor. pass. in med. a) nasitim se, sit sem česa τινός; b) naveličam se česa τινός in pt.; κλαίων dosita se najokam; ἐκορέσσατο χεῖρας τάμνων utrudil si je roke s sekanjem, ὕβρει κεκορημένος iz prevzetnosti, poln prevzetnosti.

κορθῠ́ομαι med. [Et. iz kor. ker, rasti, nem. Herde] ep. dvigam se, naraščam, kipim κῦμα.

κόρος¹, ὁ (κορέννυμι) 1. nasičenost, sitost, naveličanje, gnus, pristuda, πάντων κόρος ἐστί vsega se človek naveliča. 2. obilica, izobilje, predrznost, ošabnost. 3. pers. Gnus, Stud.

κορύ-σσω [Et. iz κορυθ-jω, gl. κορυφή. – Obl. ep. aor. κόρυσσα, pt. pf. pass. κεκορυθμένος]. 1. act. denem komu šlem na glavo, sploh: oborožim, opremim; dvigam, storim, da kaj narašča κῦμα, vnemam πόλεμον. 2. med. in pass. a) oborožujem se χαλκῷ, pripravljam se na boj; κεκορυθμένος χαλκῷ oborožen, δοῦρε κεκορυθμένα χαλκῷ z medjo okovani sulici; b) dvigam se, naraščam κῦμα.

κορυφόω 1. act. napravim vrh, naredim do vrha, τὸ ὀπαῖον ἐπί τινος postavim na. 2. pass. ep. dvigam se, kopičim se κῦμα.

κορώνη², ἡ (κορωνίς) 1. obroč(ek) na vratih, s katerim so se pripirala. 2. kavelj na koncu loka, kamor se je pripenjala tetiva.

κοσμέω [fut. κοσμήσω itd.; ep. aor. pass. 3 pl. κόσμηθεν, ion. pf. p. 3 pl. κεκοσμέαται, plpf. 3 pl. ἐκεκοσμέατο] I. act. 1. a) spravljam v red, urejam, pri-, narejam; τράπεζαν pogrinjam, δόρπον pripravljam, ἔργα opravljam; pass. ion. štejem se med koga, prištevam se komu εἴς τι; b) razvrščam, postavljam v bojni red, držim v bojnem redu; c) poveljujem, ukazujem, vodim, τὰ κοσμούμενα odredbe. 2. a) krasim, lepšam, dičim, opremljam, lišpam, ἐπὶ τὸ μεῖζον povečujem, pretiravam; b) častim, izkazujem (umrlim) poslednjo čast, častno pokopavam; c) slavim, poveličujem. II. med. urejam sebi (zase), krasim sebe (svoje), κόμας lišpam se.

κοτέω in med. (κότος) [ep. pf. pt. κεκοτηώς, aor. κοτέσσατο, cj. 3 sg. κοτέσσεται] srdim se, jezim se, τινί nad kom, τινός zaradi česa, κοτεσσαμένη τό γε θυμῷ, οὗνεκα razjarjena v srcu zato, ker; κεκοτηότι θυμῷ z jeznim srcem, razjarjen v srcu.

κότος, ὁ [Et. nem. Hader (stvn. hadu), strslov. kotora, boj] ep. gnev, jeza, sovraštvo, κότον ἔχω τινί srdim se nad kom, sovražim koga, κότον τίθεμαί (ἐντίθεμαί) τινι razsrdim se nad kom.

κοτυλ-ήρῠτος 2 (ἀρύω) ep. kar se da s čašo zajeti, obilno (v potokih) tekoč.

κουφίζω (κοῦφος) [fut. κουφιῶ itd.] I. trans. 1. lajšam, zlajšujem, blažim, mirim, pomagam, podpiram, opraščam. 2. vzdigujem, dvigam, pokopavam νεκρόν; ἅλμα lahko skačem iz česa. II. intr. čutim se lažjega, odleglo mi je.

κραδαίνω (gl. κόρδαξ) ep. κραδάω [inf. aor. p. κραδανθῆναι] 1. act. vihtim, sučem, maham z ἔγχος, αἰχμήν. 2. pass. tresem se, trepetam.

κραίνω ep. poet. [fut. κρανῶ, aor. ἔκρᾱνα, pass. pf. 3 sg. κέκρανται, aor. ἐκράνθην, fut. κρανθήσομαι; ep. aor. ἔκρηνα, fut. med. inf. κρανέεσθαι (s pas. pom.)] κραιαίνω ep. [aor. ἐκρήηνα, imp. κρήηνον, inf. κρηῆναι; κεκράανται gl. κεράννυμι] 1. izvršim ἐφετμάς, izpolnim ἐέλδωρ, dokončam, ustvarim; pass. izpolnim se, uresničim se; pf. κέκρανται συμφορὰ νέων κακῶν zgodila se je, zadela nas je nova nesreča. 2. vladam, zapovedujem, gospodarim στρατοῦ, χώρας, πάντα, θρόνους καὶ σκῆπτρα upravljam, imam.

κραταιόομαι pass. ojačim se, utrdim se, okrepčam se, postanem (sem) trden NT.

κρατευταί, οἱ (κέρας) viličasto stojalo, rogovila, na kateri se je vrtil raženj.

κρατέω (κράτος) 1. abs. imam moč ali oblast, sem močen ali mogočen, gospodujem, vladam, zapovedujem, zmagam, sem (postanem, ostanem) zmagovalec; ὁ κρατῶν (in pl.) zmagovalec, vladar, γνώμῃ zmagam s svojim mnenjem, moje mnenje obvelja, τῇ μάχῃ, πολιορκίᾳ zmagam v bitki; ὁ μὴ πειθόμενος κρατεῖ kdor ne veruje, ima prav (t. j. njegovo mnenje obvelja); posebno o uredbah, nazorih itd.: obdržim se, ohranim se, ostanem v veljavi τὰ ἐπιγιγνόμενα, τὰ νόμιμα ἐκράτησεν so se obdržale, ohranile, λόγος κρατεῖ govori se, δόξα πολλὴ κρατεῖ splošno mnenje je. 2. v zvezi s skloni: a) z dat. sem mogočen, sem prvi, vladam nad (med) νεκύεσσι, ἀνδράσι καὶ θεοῖσι; b) z gen. α.) sem močnejši, mogočnejši kakor, prekosim koga, ὁ λόγος τοῦ ἔργου ἐκράτει govorica je bila močnejša nego resnica; β.) imam oblast, gospodujem, vladam nad kom γλώσσης, γῆς, πάντων Ἀργείων, ἑνὸς κρατῶ λόγου le to hočem povedati, ὡς αὑτοῦ κρατῶν kakor sam svoj gospod, ἀνάγκη τούτων κρατεῖ sila mi to ukazuje, τὸ κρατοῦν τῆς πόλεως državna oblast; γ.) premagam, zmagam, osvojim si, polastim se τῶν νεκρῶν, τῆς γῆς, ἐμοῦ κρατοῦσι polastijo se me, βλέποντος užugam, ὅπλων vzamem (v svojo oblast), prejmem, ὄλβου priborim si; NT τῆς χειρός primem za roko, τῆς προθέσεως dosežem namen, ὁμολογίας držim se vere; κρατήσας μεγάλων χρημάτων lastnik mnogo denarja; c) z acc. α.) premagam, obvladam, užugam; pass. premaga, obvlada me kdo (kaj) κρατούμενος ὑφ' ἡδονῶν, οἱ κρατούμενοι premaganci, podložniki; β.) imam v posesti, posedujem, obdržim τὸ σὸν θάκημα; γ.) zgrabim, ujamem, popadem; izpolnjujem παράδοσιν NT; branim κέρατα ὄρους; držim se κεφαλήν, διδαχήν, λόγον πρὸς ἐμαυτόν ohranim v sebi, molčim, ἁμαρτίας zadržim (opp. ἀφίημι odpustim), ὀφθαλμούς oviram NT.

κρᾱτήρ, ῆρος, ὁ, ion. κρητήρ (κεράννυμι) 1. posoda (v kateri so mešali vino z vodo), mešalni vrč, mešalnik; κρητῆρα κεράννυμι ali κεράννυμαι mešam v vrču vino, ἵσταμαι postavljam vrče (v znamenje, da se začne piti), θεοῖς bogovom na čast, ἐλεύθερον v proslavo svobode. 2. posoda za tekočino, vrč. 3. kotel, kotlina (v kateri se stekajo potoki).